101
11-БЎЛИМ. ПОЛИМЕР ҚУРИЛИШ МАТЕРИАЛЛАРИ. ЛИНОЛЕУМ
Вазифа.
Полимер қурилиш материали линолеумнинг физик-механик хоссаларини
аниқлаш ва ДСТ билан таққослаш.
Умумий тушунча.
Линолеум - бир ѐки икки қатламли ўрама материал. Устки
қатлам пластмассадан, осткиси дағал газлама, маҳсус қатрон ва бошқа материаллардан
ишланган бўлади. Саноатимизда глифтал полихлоривинил, колоксилин ва резина
линолеумлар ишлаб чиқарилмоқда. Глифтал линолеум ўрамасининг узунлиги 20 м, эни 1,8-
2,0 м, қалинлиги 2,5-3,0 мм. Колоксилин линолеум ўрамининг узунлиги 20 м гача, эни 0,88
дан 1,2 м гача. Полихлорвинил линолеум ўрамининг узунлиги 12-15 м, эни 1,6 м, қалинлиги
2-2,5 мм ранги жигарранг, сариқ, яшил, тўқ қизил ва бошқа рангларда бўлади.
Материалнинг пишиқ ва пухталиги, ҳар хил кимѐвий моддалар таъсирига бардош бериши,
шунингдек бежирим кўриниши ундан лабораториялар, саноат ва жамоат бинолари
полларини тўшашда, шунингдек автоматика, самолѐт, поезд вагонларида кенг
фойдаланилади. Ушбу линолеумнинг ўртача зичлиги ва сув шимувчанлик даражасини
тажриба машғулотларида аниқлаб кўрамиз.
1-ИШ. ЛИНОЛЕУМНИНГ ЎРТАЧА ЗИЧЛИГИНИ АНИҚЛАШ
Асбоб ва ускуналар.
Тарози, штангенциркуль, линолеум намунаси.
Ишлаш тартиби:
Линолеумнинг ўртача зичлигини аниқлаш учун линолеум
намуналар паралеллепипед шаклида кесиб олинади. Намуналар штангенциркуль ѐрдамида
ўлчаниб, ҳажми ҳисобланади, сўнгра намуна техник
тарозида тортилади. Тўғри геометрик шаклдаги
намунанинг ҳар томони 1-расмда кўрсатилганидек, уч
жойидан эни ва баландлиги бўйича ўлчанади, (а
1
, а
2
, а
3
, в
1
,
в
2
, в
3
, h
1
, h
2
, h
3
) ва ҳар ѐқнинг ўртача арифметик қиймати
энг
сўнгги
натижа
сифатида
қабул
қилинади.
Томонларининг ўлчами 100 мм дан ошмайдиган ҳар хил
шаклдаги намуналар 0,1 мм гача аниқликда ўлчаниши,
томонларнинг ўлчамлари 100 мм ва ундан катта бўлган намуналар эса 1,0 мм гача
аниқликда ўлчаниши лозим. Массаси 500 г дан енгил намуналар 0,0 1г гача аниқликда,
массаси 500 г ва ундан оғирроқ намуналар эса 1,0 г гача аниқликда тортилиши керак.
Намунанинг ҳажми ва массаси маълум бўлгач, берилган фолмула ѐрдамида унинг ўртача
зичлиги ҳисоблаб топилади. Олинган натижалар 1-формулага қўйиб линолеумнинг ўртача
зичлиги топилади.
№
Ўлчамлари, см
Линолеумнинг
хажми, см
3
Линолеумнинг
массаси, г
Линолеумнинг
ўртача зичлиги, г/см
3
узунлиги
эни
баландлиги
Ўртача зичликнинг ўртача қиймати - …………кг/м
3
Ҳисоблаш формуласи:
ўр
ўр
ўр
h
b
a
V
V
m
0
(1)
бу ерда: а – линолеумнинг узунлиги, см;
b – линолеумнинг эни, см;
h – линолеумнинг қалинлиги, см;
V – линолеумнинг ҳажми, см
3
;
m – линолеумнинг массаси г.
Do'stlaringiz bilan baham: |