Samdu maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti btu 302-guruh talabasi Sattorova Zulxumorning Umumiy psixalogiya fanidan tayyorlagan taqdimoti



Download 19 Mb.
bet2/4
Sana21.07.2022
Hajmi19 Mb.
#834914
1   2   3   4
Bog'liq
UMUMIY PSIXALOGIYA SATTOROVA

Связанные картинки
Chaqaloq boshqa yosh davridagi odamlarga qaragan­da kuchsiz, zaif, ojiz ko’rinsa-da, ba’zi jihatlari bilan kattalardan ustunlik qiladi. Ye.A.Arkinning fikricha, chaqaloqlik davrining kuchli jihatlari ko’pincha uning o’sish quvvatida o’z ifodasini topadi. U har oyda ikki sm dan o’sadi, uning og’irligi har kuni 1,6–2 grammdan ortib boradi. Uning shiddatli sur’­at bilan o’sishi ko’proq individning vegetativ nerv sistemasi, ichki sekresiya (buqoq, qalqon osti va ust­ki) bezlarining faoliyatiga bevosita bog’liqdir.
Go’daklik davrining psixologik xususiyatlari

Go’dakning hayotiy faoliyati va taqdiri uni qurshagan, parvarishlaydigan katta yoshdagilarga bevosita bog’liq bo’lib, uning barcha ehtiyoj va talablari faqat shular tomonidan qondiriladi. Psixologik iboralar bilan aytsak, kattalar bolaning fazodagi o’rnini uzluksiz o’zgartirishi, almashtirishi natijasida unda ko’rish, eshitish, teri tuyush, haroratni sezish, ta’m bilish kabi sezgilar rivojlanadi (takomillashadi). Kattalar tomonidan go’dak uchun yaratgan obyektiv va subyektiv shart-sharoitlar uning o’sishini belgilovchi muhim turtki vazifasini o’taydi. Atrof-muhitning xususiyat va xossalarini kattalar go’dakning psixik dunyosiga singdiradilar.
Go’daklik davrining xususiyatlarini o’rgangan L.S.Vigotskiy “Go’daklik davri” nomli asarida bolaning voqyelikka munosabati dastlab ijtimoiy munosabatdek tuyulishini, ana shu jihatdan uni ijtimoiy jonzot deyish mumkinligini uqtirdi.
D.B.Elkoninning fikricha, katta yoshdagi odamlar go’dakni qurshagan voqyelikning markaziy siymosi, muhim tarkibiy qismi hisoblanib, uning har qanday ehtiyojini qondirish bilan bog’liq muammolar uchun tayanch nuqtasi vazifasini bajaradilar. Go’dak tabiiy-biologik jihatdan onadan ajralgan bo’lsa ham, aslida u bilan ijtimoiy bog’liqligicha qoladi.
Go’dakning bir yoshgacha davridagi psixologik xususiyatlarini o’rganish bo’yicha qator tadqiqotlar mavjud. Shular orasida N.L.Figurin, M.P.Denisova, M.Yu.Kistyakovskaya, A.Vallon, D.B.Elkonin, Ye.A.Arkin, S.Fayans, Sh.Byuler, F.I.Fradkinalarning asarlari alohida ahamiyatga molikdir.
S.Fayans tajribasida go’dakka chiroyli va jozibador o’yinchoqlar 9 sm masofadan ko’rsatilganda u butun vujudi bilan ularga intilgan, keyinchalik oraliq 60 sm bo’lganida bolaning intilishi, qo’l cho’zishi, sustlashgan, va nihoyat, ular 100 sm dan ko’rsatilganda bolada intilishi, cho’zilishi, ixtiyorsiz harakati mutlaqo so’ngan. U o’yinchoq bilan bir qatorda turgan kat­ta kishiga ham ana shunday befarq qaragan. Masofa qanchalik qisqarsa, bolaning unga intilishi, qiziqishi shunchalik kuchayib borishini kuzatish mumkin.
Tadqiqotchi A.V.Yarmolenko yarim yoshlik go’daklarda jozibali narsalarning o’zaro qiyosiy tasnifini tadqiq qilgan. Muallif olgan ma’lumotlarga qaraganda, go’dak behisob jismlar orasida insonni (katta yoshli odamlarni) tobora aniqroq, ravshanroq ajrata boshlagan. Shu bilan birga harakatsiz ko’ruv qo’zg’atuvchisiga diqqatni to’plash 26 sekunddan 37 sekundgacha, harakat qilmayotgan odamga bolaning tikilishi 34 sekunddan 111 sekundgacha, harakatdagi ko’ruv qo’zg’atuvchisiga qarashi, 41 sekunddan 78 sekundgacha, harakatdagi insonga e’tibor berishi 49 sekunddan 186 sekundgacha ortgan. Tajribada go’dakning harakatlanayotgan odamga diqqatni to’plab turishi to’rt marotaba ortgani aniqlangan.
O’yin faoliyatidagi tabassum, jonlanish, shodlik tuyg’ulari avval faqat kattalar ishtirokida namoyon bo’ladi, vaqt o’tishi bilan o’yinning o’zi bolaga quvonch bag’ishlaydi. Go’dak bir yoshga yaqinlashgan sari kattalarning xatti-harakatlarini izchil kuzatishdan tashqari, unda asta-sekin ularning faoliyatida ishtirok etish tuyg’usi, istagi paydo bo’ladi, keyinchalik ularga ko’mak berish ishtiyog’i tug’iladi.
Natijada bola individual faoliyat turidan hamkorlikdagi faoliyatga ham o’ta boshlaydi. Ma’lumki, hamkorlikdagi faoliyat muloqot ko’lamini kengaytirishga yordam beradi. Tadqiqotchilardan N.L.Figurin va M.P.Deni­sova go’dakning bir yoshgacha davridagi psixik o’sishini o’rganganlar. Olingan ma’lumotlaridan kelib chiqib bir yoshgacha kulgi inson chehrasi va tovushidan ta’sirlanish asosida vujudga kelishini ta’kidlaganlar.

Download 19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish