Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

12-Mavzu: Mavzu: HAVZA BALIQCHILIGI GIGIENASI.

Reja:

1. 
   Baliqchilikning ahamiyati va baliqlarni saqlash usullari.
   
2. 
   Baliqlarni oziqlantirish sharoitlari.
   
3. 
   Baliqchilik hovuzlari gigienasi.
   

Adabiyotlar

1. 
   Kuznetsov A.F., Demchuk M.V. - «Gigiena selskoxozyaystvennыx jivotnыx» Moskva, 1991
   
2. 
   Medvedskiy V.I. «Soderjanie, kormlenie i uxod za jivotnыmi». Minsk, 2007
   
3. 
   Kochish I.I., Kalujnыy N.S., Volchkova L.A., Nesterov V.V. «Zoogigiena», Moskva, 2008
   
4. 
   Yarbekov M., Naxalboev A. Havza baliqchiligi fanidan ma’ruzalar matni. Samarqand, 2008
   

Respublikamizda iste’mol uchun baliqlar maxsus ko‘l xo‘jaliklarida, baliqchilik hovuz xo‘jaliklarida, katta suv havzalaridan etishtiriladi. Baliq etishtirish jarayoni to‘liq yoki noto‘liq tizimli usullarda amalga oshiriladi. To‘liq tizimli jarayonda baliqlar uvidiriq (ikra) dan to tayyor baliq holatigacha boqiladi, noto‘liq usulda faqat tovar baliqlar o‘stiriladi. To‘liq tizimli usulda boqilganda baliqchilik xo‘jaliklarida bir qator hovuzlar bo‘lib, ular baliqlarning yoshiga, turlariga qarab saqlanadi.

Bugungi kunda sun’iy ko‘llarda baliq o‘rchitish va o‘stirish keng rivojlanmoqda. Chuchuk suv havzalari baliqchilikni rivojlantirishning asosiy manbaidir. Baliqchilikni rivojlantirishda torfi olingan chuqurlar, sholi ekilgan maydonlar ham juda qo‘l keladi.

Suv havzalarining meliorativ holatini yaxshilash va havza baliqchiligini ixtisoslashtirish baliq mahsulotini ko‘paytirishning asosiy yo‘lidir. Bunda suv havzalarida zoogigienik sharoitlarini barpo qilish muhim rol o‘ynaydi.

Havza baliqchiligi shartli ravishda iliq va sovuq suvli havzalarga bo‘linadi. Ular bir-biridan o‘rchitish va o‘stirish texnologiyasi bilan farq qiladi. Bu farqlar urchitiladigan baliqlarning biologik xususiyati, suvning harorati, gaz, mineral va kimyoviy tarkibiga ta’sirchanligiga bog‘liqdir.

Iliq suvli havza baliqchilik xo‘jaligida, suvning harorati +20⁰S dan yuqori bo‘lgan joylarda karp, amur oq balig‘i, oq va talg‘ir do‘ng peshona, tillasimon va kumushsimon karas va boshqalar o‘rchitiladi. Bu baliqlar bahor va yozda o‘rchiydi, o‘sadi va rivojlanadi. Qishda suvning tubidagi chuqurlarga kirib yotadi, oziqlanmaydi va kam harakatlanadi. Bahorda esa suv isigandan keyin uvildiriq sochish joyiga borib, o‘sha erda ko‘payadi.

Sovuq suvli havza baliqchilik xo‘jaliklarida quyidagi turdagi baliqlar o‘rchitiladi: forel, ryapushka, sig, ripus va boshqalar. Bu baliqlar uchun oqar suv toza va kislorodga boy bo‘lishi yaxshi bo‘ladi. Sovuq suvni yaxshi ko‘radigan baliqlar issiq suvni yaxshi ko‘radigan baliqlarga nisbatan kam pusht bo‘ladi. Ba’zi bir baliqlar, masalan, forel havzalarda ko‘paymaydi, Shuning uchun ularning uvildirig‘i baliqchilik zavodlarida sun’iy yo‘l bilan urug‘lantiriladi va inkubatsiyalantiriladi.

Baliqchilik xo‘jaliklari to‘liq va to‘liq bo‘lmagan tizimli bo‘ladi. To‘liq tizimli baliqchilikda baliq uvildiriqdan 450 - 500 grammga etguncha o‘stiriladi. To‘liq bo‘lmagan tizimli baliqchilik xo‘jaliklari tovar yo‘nalishidagi balikni o‘stirish uchun to‘liq tizimli xo‘jalikdan mayda baliqlarni oladi.