Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b

Iste’molchilarni tahlil qilish. 
Innovatsion mahsulotni 
bozorga chiqarishda, sotib olish jarayonining o‘rnatilgan amaliyoti 
bo‘lmagan, iste’molchilar segmentlari, istaklari va motivlari 
mavjud bo‘lmagan holatlar bo‘lishi mumkin). Bunday vaziyatda 
tadbirkor faqat mahsulot bozorga kirganda vaziyat qanday 
rivojlanib borishini taxmin qilishi mumkin. Ammo kompaniya 
uchun asosiy savol - bu bizning mahsulotimizga talab bo‘ladimi va 
qanday o‘lchamlarda? Internet-texnologiyalaridan foydalangan 
holda ommaviy bozorga yo‘naltirilgan mahsulotlar uchun ham 
ushbu savollarga qisman javob olish mumkin. Masalan, kompaniya 
7 ta shamollatiladigan quyosh elektr stantsiyalarini sotmoqchi. 
Mahsulotni sanoat sharoitida ishlatishdan tashqari, kompaniya 
xususiy uylar egalari va sayyohlar uchun ham qiziq bo‘lishi 

---

150 
mumkinligini taklif qiladi (ular bilan avtonom quvvat manbasini 
olish uchun). Biroq ikkala yo‘nalish ham qo‘shimcha mahsulot 
ishlab chiqarishni talab qiladi. Bunday vaziyatda qaror qabul qilish 
uchun kompaniya ushbu mahsulotlar haqidagi ma’lumotlarni (turli 
sahifalarda) o‘z ichiga olgan internet-saytni ishga tushirishi 
mumkin. 
Keyinchalik 
kompaniya 
konteksli 
reklama 
reklamalaridan foydalangan holda kichik reklama kampaniyasini 
boshlaydi va natijada yuzaga kelgan vaziyatni raqamlar bo‘yicha 
tahlil qiladi: 
1) Reklamangizni ko‘rgandan keyin necha kishi uni 
bosgan? (konversiyalarning necha foizi). 
2) Sizni qaysi reklama matni ko‘proq qiziqtirgan? U qanday 
mahsulot xususiyatlarini o‘z ichiga oladi? (Masalan, sizning 
uyingiz uchun ixcham va tejamkor shamollatiladigan quyosh elektr 
stantsiyasi yoki sizning uyingizda samarali alternativ quyosh 
energiyasi manbai). 
3) Saytga jalb qilingan bitta tashrifchining narxi qancha? 
Asosan foydalanuvchi so‘rovlariga mos keladigan tanlangan kalit 
so‘zlarga va boshqa kompaniyalar o‘rtasidagi ushbu so‘zlarning 
raqobat darajasiga bog‘liq. 
Keyinchalik kompaniya saytga tashrif buyuruvchilarning 
xatti-harakatlarini tahlil qiladi, buning uchun uning tuzilishini 
qiziqtirgan savollarni tug‘diradigan tarzda o‘ylash muhimdir. 
Masalan, saytning faol maydonida (tashrif buyuruvchilarga 
ko‘rinadigan), siz foydalanuvchi tomonidan berilgan ko‘p sonli 
savollar ro‘yxatini ko‘priklar formatida joylashtirishingiz mumkin. 
Bular narx, foydalanish xususiyatlari, texnik xususiyatlari va 
boshqalar haqida savollar bo‘lishi mumkin. 
Bundan tashqari, saytlar uchun analitik tizimlardan 
foydalangan holda (bepul dasturlardan biri Google Analitics), 
foydalanuvchilarning qaysi foizlari ushbu savollarga o‘tayotganini 
ko‘rishingiz mumkin. 
Shu tarzda mahsulotning foydalanuvchilar uchun eng 
muhim jihatlarini aniqlash mumkin. Ushbu mantiqdan foydalanib, 
siz quyidagi savollarga javob olishingiz mumkin: 

---

151 
• Saytning qaysi sahifasidan boshqa saytlarga (saytdan 
chiqish joylari) o‘tishlar soni ko‘p? 
• Xarid qilish shartlari sahifasiga qancha mehmon tashrif 
buyurgan? 
• Buyurtma yoki oldindan buyurtma berish tugmachasini 
necha kishi bosgan? 
Natijada siz mahsulotning real sotilishi boshlanishidan 
oldin ham (uni qayta ko‘rib chiqish uchun katta xarajatlardan 
oldin) savdo voronkasining birinchi versiyasini olishingiz mumkin: 
1. Reklama bilan qamrab olingan tomoshabinlar: 
a) saytga tashrif buyuruvchilar; 
b) xarid qilish shartlari sahifasiga tashrif buyurgan 
mehmonlar; 
2. Buyurtma tugmachasini bosgan mehmonlar. 
Olingan ko‘rsatkichlarni tahlil qilib, kompaniya hozirgi 
paytda potensial mahsulotga bozorda qancha qiziqish borligi, 
xaridorni jalb qilish narxi qancha va boshqalar to‘g‘risida xulosa 
chiqarishi mumkin. 
Shu tariqa siz mahsulot narxini sinab ko‘rishingiz mumkin. 
Ammo shuni tushunish kerakki, bunday ishlarning natijalariga 
saytda taqdim etilgan materiallarning sifati sezilarli darajada ta’sir 
qiladi.