Samarqand qishloq xo’jalik instituti

3.14.Tomat sharbati.
Tomat sharbatini ishlab chiqarish jarayonida yuvish, tekshirish, maydalash, urug’ini ajratish, bo’tqani qizdirish, sharbat olish, idishlarga joylash va sterilizasiyalash amalga oshiriladi. So’ngra mevalar suyuq bo’tqa holatigacha maydalanadi va bo’tqani urug’ ajratgich orqali o’tkaziladi.
Bo’tqa quvurli vakuumli isitgichlarga o’tkaziladi va ularda 60-70°S gacha ilitiladi. Ilitish sharbat ajralishini, chiqishini oshiradi va sifatini yaxshilaydi. S vitamini va karotin ko’proq saqlanadi. Sharbat chiqarish ekstraktor presslarda amalga oshiriladi (3-rasm).


3-rasm. Pomidorni qayta ishlashda foydalaniladigan A9-KAV agregati

Ekstraktor 60-70% sharbat chiqishini ta’minlaydi, qolgan bo’tqa quyultirilgan tomat mahsulotlari ishlab chiqarishga yuboriladi. Tayyor tomat sharbati idishlarga joylangach, yopiladi va 100°S da sterilizasiya-lanadi. Agar idishlar 3 l va undan katta sig’imga ega bo’lsa, qaynoq suv quyish usulini qo’llash mumkin. Buning uchun 95-100°S gacha qizdirilgan sharbat oldindan sterilizasiyalangan bankalarga quyiladi va tezda yopiladi.

Tomat sharbati asl qizil rang, ta’m va hidga ega bo’lishi kerak. Standart me’yori bo’yicha 1 litr sharbatda 100 mg qalay, 5 mg mis va 4,5% dan ko’p quruq moddalar bo’lishi mo’ljallangan. Agar quruq moddalar miqdori standartdan kam bo’lsa, sharbat yana qaytadan qaynatiladi.
3.15.Tomat pyure. Uni tayyorlash uchun tomat sharbatini qayta qaynatishni takrorlash zarur. qaynatishdan oldin qirg’ich mashi-nalarida ishlov berila-di. Qirg’ich mashinalarining, birida 1,5 mm va ikkinchisida 0,5-0,75 mm yelak-lar o’rnatiladi. Yelaklar qanchalik ko’p tartibda o’rnatilgan bo’lsa, shunchalik tomat massasi tez maydalanadi. Maydalanish darajasi yuqori bo’lsa, qayna-tish natijasi yaxshi bo’ladi.
T omat massasi bug’ yaratuvchi chanlarda ishlov beriladi. changa yuboriladigan bug’ 7-9 atmosferada amalga oshiriladi. Ishlov berish tomat massasida 12% quruq modda qolganda to’xtatiladi. Keyingi paytlarda tomat-pyureni vakuum-apparatlarda olish ko’proq qo’llanilmoqda. Tomat-pyure tarkibida mis miqdori 12-20 mg.gacha ruxsat yetiladi, qalay miqdori boshqa konservalarga o’xshash.