Samarqand qishloq xo’jalik instituti

 
3.1.4. G'o'zaning virusli kasalliklari. 
G`o`zada 16 ta virus va 2 ta mikoplazmasimon organizm qo`zg`atadigan 
kasalliklar mavjudligi xabar qilingan, ammo ularning ba`zilari boshqalarining 
sinonimi misol uchun, antosianoz va barg buralishi «ko`k kasallik»; barg tomirlari 
mozaikasi va barg tomirchalari oqarishi barg g`ijimlanishi va h.k. bo`lishi ehtimol 
qilinadi. Virus va virussimon kasalliklar asosan tropik mamlakatlarda, ayniqsa 
Markaziy Afrika hamda Markaziy va Janubiy Amerika mintaqalarida kengroq 
tarqalgan. Bu kasalliklardan ba`zilarining tabiiy manbalari noma`lum, aniqlanganlari 
esa ekinlarga asosan oqqanot, kamroq hollarda o`simlik bitlari va saraton turlari 
hamda barg burgachasi yordamida tarqaladi. 
2 - jadval 
G’o’zaning virus va mikoplazmasimon organizmlar qo’zg’atadigan
kasalliklari 
Kasallik nomi 
Kasallik tarqalishi 
Kasallik 
manbai 
Adabiyotlar manbai 
Antosianoz 
Braziliya 
Oqqanot 
2 
Braziliya, Hindiston 
O’simlik bitlari 
3 
Argentina virozi 
Argentina 
O’simlik bitlari 
3 
Barg buralishi 
Ozarbayjon, Turkmaniston, 
Tojikiston, Armaniston 
O’simlik bitlari 
2,3 
Tayland, Paragvay 
2 
Barg jingalakligi 
Sudan, Nigeriya; ehtimol 
G’arbiy Afrika, Markaziy 
Afrika, Chad, Togo 
Oqqanot 
2,3 
Barg olachiporligi 
Sudan 
Noma’lum 
2,3 

---

35 
Barg tomirchalari 
mozaikasi 
Braziliya 
O’simlik bitlari 
2,3 
Barg tomirchalari 
oqarishi 
AQSh (Texas shtati) 
Saraton 
2,3 
Filippin 
O’simlik bitlari 
2 
Barg g’ijimlanishi 
AQSh 
Oqqanot 
2,3,4 
Meksika, Hindiston 
3 
Virus so’lish 
Hindiston 
Payvand orqali 
(manba noma’lum) 
3 
Kechki mozaika 
(tamaki striki) 
Braziliya 
Noma’lum 
2,3 
«Ko’k kasallik» 
Markaziy Afrika, Chad, 
Kamerun, Zoir, Benin 
O’simlik bitlari 
2,3 
Oddiy mozaika 
(dag’alkanop 
mozaikasi) 
Braziliya, Trinidad, Salvador 
Oqqanot 
2,3 
Hindiston 
3 
Poya tepasi o’smasligi 
AQSh (Texas shtati) 
Noma’lum 
2 
Psilozis 
Kongo 
Psillid (barg burgachasi) 
2,3 
Qisqabo’g’inlilik 
Armaniston 
Noma’lum 
2,3 
G’o’za mozaikasi 
Chad, Sudan 
Oqqanot 
2,3 
**Maydabarglik 
Hindiston, Kuba 
Noma’lum 
1,3 
Pokiston 
3 
**Yashillanish 
(fillodiy) 
Yuqori Volta, Mali, Fil suyagi 
qirg’og’i 
Saraton 
1 
*Adabiyotlar manbalari: 1 – Cauquil, 1981; 2 – Halliwell, 1981; 3 – Gorbunova, 1993; 4 – Davis va 
b.q. 1996 
** Mikoplazmasimon organizmlar qo’zg’atadigan kasalliklar; fillodiy – gul barglar o’sib oddiy 
barglarga aylanishi.