Samarqand qishloq instituti

hujayralar      bir-biridan      ajraladi

.    Ba’zan     esa     bo’linish   

jarayoni oxirigacha bormay, bakteriya hujayralarining zanjiri hosil bo’ladi. 

         

Bakteriyalarning spora hosil qilishi. 

Tayoqchasimon bakteriyalarning ba’zi turlari 

rivojlanish  bosqichining  ma’lum  davrida  spora  hosil  qiladi.  Bunda  mikroorganizmlarning 

vegetativ hujayrasi ichidagi sitoplazmaning hammasi yoki bir qismi quyuqlashib, shar yoki ellips 

shaklga kiradi. Bu 

spora 

deb aytiladi.

 

Hujayra po’sti spora hosil bo’lishida ishtirok etmasa ham undagi harakatlanish organlari-

xivchinlar

 

qisqa vaqt ichida o’z vazifasini bajaraveradi. Bitta ona hujayrada bittagina spora hosil 

bo’lganligi  sababli  bu  hodisani  bakteriyalarning  ko’payish  jarayoni  deb  tushunish  hatodir. 

Sporalar  mikroorganizmlarning  noqulay  sharoitga  qarshi  turishi  uchungina  xizmat  qiladi(13-

rasm). 

 

13 – rasm. Vegetativ hujayraning sporalar hosil bo’lgan paytdagi shakllari: 

a – o’z shaklini yo’qotmagan vegetativ hujayra; b – baraban tayoqchasiga o’xshab qolgan 

vegetativ hujayra; v – duksimon shaklga kirgan vegetativ hujayra. 

 

Spora  odatda  vegetativ  hujayradan  kichik  bo’ladi.  Spora  hosil  bo’lgandan  keyin  ona 

hujayra  o’z  shaklini  o’zgartirmaydi.  Ba’zi  basillalar  sporasining  diametri  vegetativ  hujayraning 

ko’ndalang  kesimidan  kattaroq  bo’lib,  u  hujayra  markaziga  joylashsa,  bu  holda  hujayra 

duksimon

 shaklga kiradi. Basillalarning ba’zi turlarida sporalar vegetativ hujayraning bir uchida 

hosil bo’ladi. Natijada basillaning shakli