|
qiladigan
mamlakatlar tashkiloti (OPEK) –
Xalqaro
hukumatlar
o‘rtasida tuzilgan tashkilot. U Osiyo, Afrika va Lotin
Amerikasi davlatlari
hududlaridagi
neftni
qazib
olish va eksport
qilish
, ularning
narxlarini belgilash massalarini amalga oshirish bo‘yicha 1960 yilda tashkil
etilgan.
OPEKka 13 ta mamlakat a’zo: Jazoir, Venesuela, Gabon, Indoneziya, Iroq,
Eron, Qator, Quvayt, Liviya, Nigeriya, BAA, Saudiya Arabistoni va Ekvador.
Iqtisodiy
hamkorlik
va taraqqiyot tashkiloti (OESR-IHTT)–dunyoning
iqtisodiy munosabatlar va rivojlanish munosabatlariga kirishuvchi tashkiloti. U
1960 yilda tashkil etilgan bo‘lib, iqtisodiy va ijtimoiy siyosatni muvofiqlashtirib
turadi. Unga a’zo mamlakatlar 1997 yilda 29 tani tashkil etgan. (Tashkilotning
so‘nggi a’zosi Koreya Respublikasi, 1996 yil, noyabr).
OESR
hozirgi
bosqichda YEI ning integratsiyalashgan
qo‘shilmasi
turiga
kirmaydi, ammo bu tashkilot unga a’zo bo‘lgan mamlakatlar tashqi iqtisodiy
muammolari va ichki ijtimoiy taraqqiyoti massasalariga aralashadi.
«Parij klubi»-kreditorlar mamlakatlarning
hukumatlararo
muassasasi, MVF
a’zosi. 1961 yilda tashkil etilgan bu «klub» to‘lov muddatini bir tomonlama
o‘zaytirishning oldini olish maqsadlarida rivojlanayotgan mamlakatlarning tashqi
qarzlari
shartlarini
qayta
ko‘rib chiqish bilan shug‘ullanadi.
204
«Rim klubi» - Xalqaro jamoatchilik tashkiloti. 1968 yilda inson muhofazasi
maqsadida tuzilgan. «Klub» jahon ijtimoiy-iqtisodiy
hayotida
yuksalishning global
muammolarini
hal
etish, jamoat tashkilotlarini rivojlantirish, atrof-muhitda ishlab
chiqarish ko‘payganidan inson uchun zararli
havoni
paydo bo‘lishiga
qarshi
kurashish faoliyati bilan shug‘ullanadi.
BMT ning iqtisodiy komissiyasi – beshta
hududdagi
iqtisodiy
munosabatlarni nazorat
qilib
boradigan komissiya, ya’ni BMT rahbarligidagi
iqtisodiy va ijtimoiy Sovet (EKOSOS);
Yevropa iqtisodiy komissiyasi (1947 yilda tashkil etilgan) YEIK. Osiyo va
Tinch okeani uchun iqtisodiy-ijtimoiy komissiya (ESKATO, 1947).
Lotin Amerikasi uchun iqtisodiy komissiya (EKLA, 1948 yil va 1951 yil).
Afrika uchun iqtisodiy komissiya (EKA, 1958 y), Shimoliy Osiyo uchun iqtisodiy-
ijtimoiy komissiya (EKZA, 1974).
BMT ning iqtisodiy va ijtimoiy Soveti (EKOSOS) – BMT bosh
Assambleyasining asosiy organlaridan biri. BMT dasturidagi ijtimoiy va iqtisodiy
sohalarning bajarilishini nazorat
qiluvchi
oliy maslahat idorasi.
Bu kengash BMTga a’zo mamlakatlar
hududdidagi
tashkilotlarga rahbarlik
qilish
, muvofiqlashtirish
huquqiga
ega.
EKOSOS dirasida xalqaro iqtisodiy va ijtimoiy masalalar, BMT ga a’zo
davlatlar ichidagi mavjud yuzaga kelgan muammolar
hal
etiladi.
205
XALQARO TASHKILOTLARNING QISQARTIRILGAN
NOMLARI RO‘YXATI
ASEAN – Janubiy-Sharqiy Osiyo davlatlar assotsiatsiyasi.
ATES – Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy
hamkorligi
.
VOZ - Butunjahon sog‘liqni saklash tashkiloti.
VTO - Butunjahon savdo tashkiloti
GATT - Tariflar va savdo
haqidagi
bosh bitim
EEK - Yevropa iqtisodiy komissiyasi
ES - Yevropa Ittifoqi
EES - Yevropa iqtisodiy
hamkorligi
MAR - Xalqaro rivojlanish assotsiatsiyasi
MBRR - Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki.
MVF - Xalqaro valyuta fondi
MOT - Xalqaro mehnat tashkiloti
NAFTA - Shimoliy Amerika mamlakatlarining savdo to‘g‘risidagi kelishuvi
OON - Birlashgan millatlar tashkiloti.
OPEK - Neftni eksport
qiladigan
mamlakatlar tashqiloti
OESR - Iqtisodiy
hamkorlik
va taraqqiyot tashkiloti
PROON - Milliy
hamkorlik
tashkiloti taraqqiyot dasturi
SNG - Mustaqil Davlatlar
hamdo‘stligi
FAO - Qishlok xo‘jaligi mahsulotlarini sotish bo‘yicha milliy
hamkorlik
EKA - Afrika uchun iqtisodiy komissiya
EKLA - Lotin Amerikasi uchun iqtisodiy komissiya
EKOSOS - BMTning iqtisodiy va ijtimoiy Kengashi
ESKATO - Osiyo va Tinch okeani uchun iqtisodiy va ijtimoiy komissiya
YUNEP - BMT ning atrof-muhit dasturi
YUNESKO - BMT ning ta’lim, fan va madaniyat masalalari tashkiloti
YUNIDO - BMTning sanoatni rivojlantirish tashkiloti
YUNKTAD - BMT ning savdo va taraqqiyot masalalari bo‘yicha
konferensiyasi.
206
ADABIYOTLAR
1.
Karimov I.A. - O'zbekistan na poroge XXI veka: ugrozi, bezopasnosti,
usloviya stabilnosti i garantii progressa. Tashkent., 1997.
2.
Karimov I.A. - Po puti sozidaniya. Tashkent., 1997.
3.
Karimov I.A. - O'zbekistan k velikomu budushemu. T. 1998.
4.
Avdokushin Ye.F. - Mejdunarodnie ekonomicheskiye otnosheniya. M., 2002.
5.
Andrianov V.D. - Rossiya v mirovoy ekonomike. M., 1998.
6.
Vavilova V.A., Sameko G.V. – Ekonomika sovremennoy Rossii. M., 1998.
7.
Gulyamov S., Ubaydullayeva R., Axmedov E. – Nezavisimiy O'zbekistan. T.,
2000.
8.
Yershov M.V. – Valyutno – finansovie mexanizmi v sovremennom mire. M.,
2000.
9.
Jurayev S., Jurayev T., va boshqalar. O‘zbekiston va xalqaro tashkilotlar. T.:
2005.
10.
Kireev A.M. – Mejdunarodnaya ekonomika. Chast- I-II. M., 2003.
11.
Lomakin V.K. – Mirovaya ekonomika. M., 2004.
12.
Livensev N.N. Mejduanrodnie ekonomicheskiye otnosheniya. M: 2005
13.
Mamatqulov X.M. Jahon
iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar.
Ma’ruzalar kursi. Samarqand, 2006.
14.
Mejdunarodnie ekonomicheskiye otnosheniya. Pod red. V.Ye. Ribalkina
M., 1997.
15.
Mejdunarodnie ekonomicheskiye otnosheniya. Pod red. Ye.F. Jukova. M.,
2000.
16.
Mejdunarodnie ekonomicheskiye otnosheniya. Pod red. A.I. Yevdokimova. M.,
2003.
17.
Mirovaya ekonomika. Pod red. V.P. Kolosova. M., 2001.
18.
Mirovaya ekonomika. Pod red. A.S. Bulatova. M., 2003.
19.
Mirovaya ekonomika. Pod red. A.K. Shurkalina. M., 2000.
20.
Nazarova G.G.,
Haydarov
N.X Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. T.: 2005.
21.
Sergeev P.V. Mirovaya ekonomika. M., 1999.
22.
Sirajiddinov N. Problemi povisheniya effektivnosti vneshney torgovli
O'zbekistana. T.:2004
23.
Sotsialno-ekonomichesaya geografiya zarubejnogo mira. Pod
red.
V.V.
Volskogo. M., 2003.
24.
Teor T.R. – Mirovaya ekonomika. S – Pb., 2001.
25.
O'zbekistan v mirovoy ekonomike. T., 2001.
26.
Shodiyev R.X., Maxmudov E.R. Jahon iqtisodiyoti. T., 2005.
27.
Ekonomicheskiy vestnik O'zbekistana. 2000-2005 g.g.
207
MUNDARIJA
KIRISH…………………………………………………………..
3
1-Bob
Jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar:
mohiyati, tarkibi va taraqqiyotning asosiy
Do'stlaringiz bilan baham: |
