Samarqand iqtisodiyot va servis instituti marketing kafedrasi

Marketing xizmati — bu maxsus tarkibiy bo‘linmalardir, ularning asosiy vazifasi bo‘lib marketing maqsadlari va funksiyalarini bajarish hisoblanadi.
Marketing xizmatlari boshqaruvning ikki pog‘onasidan iborat bo‘lishi mumkin: markaziy marketing boshqarmalari (yoki bo‘limlari) va operativ bo‘limlar (yoki sektorlar).
Marketing xizmatining asosiy vazifalari:
1. Bozorlar va ularning rivojlanish istiqbollarini kompleks o‘rganish.
2. Tovarlar va xizmatlarda qoniqmagan ehtiyojlarni aniqlash.
3. Ishlab chiqarishni iste’molchilar talablariga moslashtirish.
4. Raqobatchilarning faoliyatini, ularning haridorlarga ta’sir etish strategiya va taktikasini o‘rganish.
5. Talabni shakllantirish va sotishni rag‘batlantirish (TASHSOR).
6. Tovarlarning barqaror sotilishi uchun sharoitlarni ta’minlash.
7. Ishlab chiqarish, ilmiy-tekshiruv va loyiha-konstruktorlik ishlarining bozor yo‘nalishini muvofiqlashtirish.
Marketing xizmatini tashkil qilishning yetakchi tamoyillari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi:
«Firma marketing uchun emas, marketing firma uchun»;
«Marketing — firmaning umumiy ishi»;
«Iste’molchiga iloji boricha yaqinroq bo‘lish».
Marketing xizmatining rahbari va uning xodimlari foyda keltiruvchi bozorlarni topa bilishi, bozor vaziyatini tahlil qilishi, yangi tovarlarni chiqarish haqida tavsiyalarni tayyorlashi, bozorning istiqbolini aniqlashi, marketing strategiyasi, taktikasi va dasturini ishlab chiqishi, tovarga, uning assortimentiga qo‘yiladigan asosiy talablarni ishlab chiqishi, korxonaning narx va sotish siyosatini aniqlashi va ularning amalga oshirilishini nazorat qila olishi kerak.
Jahon amaliyotida korxona, tashkilot, firmalarda marketing xizmatini tashkil qilishning yettita asosiy tipi farqlanadi. Ular bilan bog‘liq holda struktura tuziladi: to‘rtta sof va uchta aralash.
Funksional tashkiliy struktura marketing faoliyatini tashkil qilishning eng keng tarqalgan shaklidir, chunki u o‘rganilgan va ishlab chiqilgan birinchi struktura edi. Funksional tashkiliy struktura ta’minot, sotish, siljitish, taqsimlash va boshqa sohalar bo‘yicha mas’uliyatni taqsimlashni ko‘zda tutadi. Marketingning turli funksiyalari bo‘yicha mutaxassislar ularning faoliyatini tartibga soluvchi rahbarga buysunadilar (2-rasm). Bu struktura tovarlarning nisbatan cheklangan nomenklaturasini ishlab chiqaruvchi, barqaror tashqi sharoitlarda ishlovchi va o‘zining faoliyat ko‘rsatishini ta’minlash uchun odatdagi boshqaruvchilik vazifalarni hal qilishni talab qiladi.
Mazkur struktura tovar nomenklaturasi keng bo‘lgan, iste’molchilik va texnologik ehtiyojlar tez o‘zgaradigan muhitda harakat qiladigan, shuningdek, xalqaro miqyoslarda bir vaqtning o‘zida bir nechta bozorlarda ijtimoiy-iqtisodiy tizimlari va qonunchiligi har xil bo‘lgan davlatlarda o‘z faoliyatini amalga oshiradigan tashkilotlar uchun to‘g‘ri kelmaydi.