Bu ko‘rgazmali vositalar odatda bitta papka yoki portfelda
joylashtiriladi. «Gid portfeli»ning vazifasi obyektlarni ко‘rsatish
qatoridagi «bo‘shliq»lami to‘ldirishdir. Ekskursiya xizmatida mav
zuni yoritish uchun zarur bo‘lgan obyektlarning hammasi
ham asl
holicha saqlanmagan bo‘lishi rnumkin. Masalan, yillar ta ’sirida
buzilgan tarixiy binoni ekskursantlar ko‘ra olmasligi mumkin
yoki mazkur obyektning avvalgi holati to‘g ‘risida ekskursant
larga tasaw ur uyg‘otish kerakdir. Shu maqsadda obyektning av
valgi holati haqida tasaw ur uyg‘otish uchun fotosuratlarni yoki
aksincha, obyektning kelajakdagi ko‘rinishini
tasavvur qilish
uchun uning loyihasini к о ‘rsatish mumkin. «XIX asr madaniyati
namoyondalari» nomli ekskursiyada Xiva xoni,
shoir Muhammad
Rahimxon Feruz rasmini ko‘rsatib mavzuni yanada boyitish mum
kin. Ekskursiya xizmatida asl hujjatlar, qoMyozmalar, adabiy asar-
laming nusxasi gid hikoyasini ishonchli qilishga yordam beradi.
Ko‘rgazmali vositalaming yana bir muhim vazifasi obyekt haqida
tomoshaviy tasavvur uyg‘otishidadir. «Gid portfe!i»da
fotosurat-
lar, geografik xaritalar, jadvallar, rasmlar,
mahsulot namunalari
va boshqalar kiritiladi. Bunday «portfeblar odatda har bir mavzu
uchun alohida taxlanadi. Ular doimo gidning qo‘l ostida bo‘lib,
o'tm ish va kelajakka bo‘ladigan «sayohat»ni qiziqarli va foydali
o‘tkazishga yordam beradi.
«Portfel»ning ko‘rgazmali vositalari ekskursiya mavzusidan
kelib chiqib, foydalanishga qulay bo‘lishi, lekin son jihatdan ko‘p
bo‘lmasligi kerak. Aks holda ular ekskursantlami
asosiy obyekt-
lardan chalg'itib, e ’tiborini susaytiradi.
Ko'rgazmali vositalarni tanlab olishda quyidagi mezonlar ino
batga olinadi;
- ulardan foydalanishning zaruriyati va maqsadliligi;
- ilmiy ahamiyati, y a ’ni qanchalik ushbu ko‘rgazmali vosi-
ta
ekskursiya xizmatini boyitishi, ko‘rsatish va hikoyani
ko‘rgazmali va tushunarli qilishi mumkin;
- jozibadorligi;
78
-
aniqligi;
- saqlanganlik holati.
Fotosuratlar,
xarita sxemalar,
reproduksiyalar
18x24sm
o‘lchamli karton asosli, aniq va tiniq bo‘lishi,
avtobusda
ko‘rsatishga m o‘ljallangani esa 24x30smga kattalashtirilishi zarur.
Ijodiy guruh yangi ekskursiya mavzusini tayyorlashda to ‘plangan
ko‘rgazmali vositalardan mavzuni yoritishga gidga yordam be-
radigan eng yorqinlarini tanlaydi va marshrutda ularni ko‘rsatish
metodikasini tekshirib olishadi. Keyin «portfel»dagi vositalami
qoMlash Bo‘yicha tavsiyalarni uslubiy ishlanmaga kiritishadi.
«PortfeI»dagi har bir ko‘rgazma!i vositaga eslatma qog‘ozi
birkitiladi va ro‘yxatiga aniqlik kiritiladi. Muzeylar, ko‘rgazmalar,
arxivlar «portfel» vositalarini tanlashga katta yordam qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: