Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

Panoramali ko‘rsatish usuli. Bu usul ekskursantlarga joyning umumiy ko'rinishini kuzatish imkoniyatini beradi(masalan, Samar-qand viloyatidagi «Registon» maydoni). Panoramali ko'rsatishda maxsus maydonchalar, minoralar, ko‘priklar va boshqa baland nuqtalar tanlanadikim, u yerdan shahar, maydon, vodiy, daiyolar xuddi kaftdek namoyon bo‘ladi. Keng manzarani ekskursantlar faol qabul qilishi uchun kompozitsion markaz tanlanadi va guruh-ning diqqati unga jalb etiladi. Panoramali ко‘rsatishning yana bir o‘ziga xosligi shundaki, ekskursantlar nigohi ko‘plab obyektlarga tushadi. Gid mavzuni yoritadigan obyektlarni, umumiylikdan xu-susiylikka qarab ko‘rsatishi kerak.


K o ‘rish orqali rekonstruksiyalash (qayta tiklash). «Rekon-struksiya» tushunchasi biror narsani qoldiqlar yoki yozma man-balarga asoslanib dastlabki ko‘rinishini qayta tiklash ma’nosini anglatadi, ya’ni so‘zlar yordamida tarixiy obyektning dastlabki holatini ekskursantlaming tomoshaviy taassurotiga tayanib

109

tiklaydi. Bu usul urush, xalq qo‘zg‘oloni, qatl va boshqa voqea­ lar bo‘lib o‘tgan tarixiy joylar ko‘rsatilayotganda qo‘llaniladi. Davlat arboblari, mashhur yozuvchilar, olimlar, bastakorlar, ras-somlar hayoti va faoliyati bilan bog‘liq joylami ko‘rsatishda ham ushbu usulni qo‘llash mumkin. Usulning vazifasi ekskursantlar­ ga ushbu joyda bo‘lib o‘tgan tarixiy voqea, bino va inshootning dastlabki holatini ko‘z oldida gavdalantirish imkoniyatini berish-dir.

Obyekt yillar davomida xarobaga aylangan bo‘Isa, uning saqlanib qolgan qismlari va detallari gidga ko‘rish orqali rekonstruksiyalash usulini qo‘llashga yordam beradi. Agar saqlanib qolgan qismlari bo‘lmasa «gid portfeli»dagi ko‘rgazmali vositalar (fotosuratlar, chizmalar, tasviriy san’at materiallari) qo‘l keladi. Ko‘rish orqali rekonstruksiyalash usulining muvaffaqiyati gidning tayyorgarligi darajasiga bog‘liq bo‘lib, uning malakaviyligi voqealar haqida ekskursantlarga ishonarli hikoya qilish, ko‘z o‘ngida gavdalanti­ rish imkonini beradi.