Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

7.1- rasm. Ekskursiya xizmati jarayonida obyektlarni ko‘rsatish ketma-ketligi.

Ekskursiya xizmatida obyektlarni ko‘rsatishning vazifasi quyi-dagilarda namoyon boMadi:

ekskursantlar qarshisidagi obyektlarni ko‘rsatish;

saqlanmagan obyektlarni ko‘rsatish(faqatgina rasmlarda saqlanib qolgan);

shu joyda bo‘lib o'tgan voqealami ko‘rsatish, ekskursantlar ko‘z oldiga jonlantirish;

tarixiy shaxsning (yozuvchi, rassom, harbiy) hayot faoli-yatini ko‘rsatish;

tasvirlanayotgan voqea davrida obyekt qanday bo ‘lganligini ко‘rsatish.

Ekskursiya xizmati obyektlarini ко‘rsatish jarayoni sama­ rali bo‘lishi uchun ma’lum shart-sharoitlami talab qiladi:

to‘g‘ri tanlangan ko‘rsatish nuqtasi;

to‘g‘ri tanlangan ko‘rsatish vaqti;

mavzudan yiroq obyektlardan diqqatni chalg'itish imkoni-yatining mavjudligi;

ekskursantlar harakatini to‘g‘ri yo‘naltirish;

gidning bilim va ko‘nikmasi;

ekskursantlaming obyektlarni kuzatishga tayyorligi. Me’moriy yodgorliklarni ko‘rsatishning o‘ziga xos jihatlari

mavjud bo‘lib, ularni old tomondan(fasad) ko‘rsatmagan ma’qul. Bunda ko‘rsatish jarayoni manzarali bo‘lishi mumkin, lekin

103

rne’moriy emas. Yodgorlikning uch o‘lchami ham (uzunligi, ba-landligi, chuqurligi) ko‘rinishi uchun yondan ko‘rsatish maqsadli-dir. Masalan, Ichan Qal’adagi Kalla Minomi (Xorazm viloyati) ertalabki quyosh nurlari urib turganda ko‘rsatib bo‘lmaydi, chunki yorug‘Iik minoraning ranglarini, salobatini o‘chiradi. Minoraning me’moriy o‘ziga xosligini tomosha qilishi uchun ekskursantlar uni atrofidan aylanishiga to‘g‘ri keladi.

Ekskursantlarga nisbatan uzoqroqda joylashgan obyektlarni yoki me’moriy ansambllami (masalan, «Registon» maydoni, «Shohi Zinda» majmuasi) ko‘rsatishning o‘ziga xos jihatlari bor. Bu yerda obyektlarni ko‘rsatishning panoramali usulini qo‘llash maqsadlidir. Ekskursantlar ongida obyekt to‘g‘risida tasavvur uyg‘onishi uchun ular obyektga bir necha marotaba ko‘z tashlash-lari kerak bo‘ladi. Ushbu jarayonni gid o‘z ko‘rsatmaIari bilan yo‘naltiradi.