Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

экскурсионны х услуг. У чебник - 2 -е изд., перераб. — М . :Издагельский центр «А кадемия», 2013

75

davomida ekskursantlaming tik oyoqda va ochiq havoda bo‘ lishi gidlarni qisqa gapirishga, guruh oldida turgan obyektlarni aniq tavsiflashga, hodisalami lo‘nda hikoya qilishga majbur qiladi.
Gid hikoyasining davomiyligi obyekt o‘ziga jalb qila olishi mumkin bo'lgan vaqtdan ziyod bo‘lmasligi, ko‘p holda bu jarayon 5-7 daqiqani tashkil etadi. Agar bu vaqtga rioya etilmasa, hikoya qanchalik jonli bo‘lmasin, hech qanday usullar ekskursantlar diqqat-e’tiborini tiklay olmaydi. Shuning uchun, uslubiy adabiyot-larda «obvekt tili» degan atarna ishlatiladi. Gidning asosiy vazi-falaridan biri ham obyektni «gapirtira olishi»dir.


Individual matndan foydalanish texnikasl Gid ma’ruzachi kabi ekskursiya xizmati jarayonida o‘zining individual matnidan foydalanishi mumkin. Undan foydalanish qulay bo‘lishi uchun hikoyaning «mag‘zi»ni maxsus kartochkalarga yozib qo‘yish tavsiya etiladi(masalan, sitatalar, tarixiy sanalar). Har bir mav­ zu bo‘yicha bir nechta kartochkalar toidiradi (asosiy savollar soniga qarab). Ekskursiya xizmati jarayonida gid kartochkalami toMiq o‘qimasdan faqatgina ko‘z tashlab, hikoyaning mazmunini eslab olish uchun foydalanadi. Agar ekskursiya jarayonida obyekt­ lar orasida tanaffus katta bo‘lsa, gid kartochkaga yana bir marotaba ko‘z tashlab, hikoya ma’lumotlarini eslab olishi mumkin. Sitatalar, badiiy asarlardan parchalar, adabiy montaj usulining asosi hisob-lanib, ular kartochkaga qarab to‘liq o‘qilishi mumkin.

Kartochkadan foydalanish qulay bo‘lishi uchun unchalik katta boMmagan hajm, oddiy oq qog‘ozning 1\4 qismi boiib, ko‘p ma­ rotaba ishlatishga qo‘1keladigan qilib tavyorlanadi. Kartochkalar mavzuostilami yoritilishi ketma- ketligiga qarab raqamlanadi va ekskursiyadan oldin taxlanadi. Kartochkalar gidning qo‘lida tu-radi, gidning bilimiga bo‘lgan ishonchini orttiradi. Kartochkadan foydalanish har bir gidning o‘z ixtiyori bo‘lib, tajriba oshishi bilan

unga bo‘lgan ehtiyoj ham yo'qoladi. ■