Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

Birinchi tibbiy yordam - to‘satdan shikastlangan va sog‘ligini yo'qotgan insonga salomatligini va hayotini saqlashga qaratilgan oddiy tibbiy tadbirlarni ifodalaydi.

Jabrlanuvchini qutqarish gid tomonidan tibbiy yordamni qan-clialik tez va to‘g‘ri ko‘rsatganiga bog‘liq bo‘Iadi.

Birinchi tibbiy yordamning mazmuni jabrlangan insonga jaro-hatlangan a’zolaridagi og‘riq taassurotini kamaytirish, oddiy tib­ biy yordam uslublarini qo'llashga va shikastlangan insonni tez shifoxonaga yuborishdan iboratdir.

Birinchi tibbiy yordamni to‘g‘ri tashkillashtirish uchun quyi-dagilar bajarilishi zarurdir:

har bir turistik firmada birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishga va gid aptechkasida saqlanishi lozim bo‘lgan tibbiy vositalarning mavjudligiga javobgar bo‘lgan mas’ul shaxsni tayinlash;

« har bir turistik firmada gidlami birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish qoidalariga o‘qitilishini tashkil etish;
gid tomonidan ko‘rsatilgan tibbiy yordam shifokor kel-guniga qadar (shifokor o‘mida emas!) ko‘rsatiladigan yordam bo‘lib, quyidagilami qamrab oladi: jarohat joyidan qon ketishini vaqtincha to‘xtatish, jarohatlangan a ’zoning (kuygan sohani) boy-

265

lami, og‘ir shikastlanganda shu sohani immobilizatsiyaiash (a’zoni qimirlatmaydigan qilish), jonlantirish tadbirlarini (sun’iy nafas berish, yurakni massaj qilish) o'tkazish, umumma’lum bo‘lgan kasalliklarda ogTiq qoldiruvchi va boshqa dori vositalarini to‘g‘ri berish, jabrlanuvchini shifoxonaga transportda jo ‘natish.

Gid aptechkasida (komplektatsiyalash yo‘riqnoniasi asosida) tibbiy yordam ko‘rsatishda lozim boMgan barcha tibbiy vositalar bo‘Imog‘i shart.

Gid ekskursiya jarayonida jabrlangan insonga birinchi tibbiy yordamni tezda ko‘rsatishi uchun u eng avvalo insondagi hayot va o‘lim belgilarini anglay olishi shart.

Insondagi hayot belgilari quyidagilarda namoyon bo‘ladi:

gid jabrlanuvchining yurak urishini ko‘krak qafasining chap sohasiga qo‘l kaftini qo‘yib yoki qulog‘i bilan eshitib aniq-laydi;

pulsni bilakning ichki sohasidan, bo‘yindan paypaslab aniq-

laydi;

nafas olish mavjudligini aniqlash ko‘krak qafasining hara-katiga, og‘iz yoki burunga oynachani ushlab namlanishiga qarab yoki burunga yaqinlashtirilgan paxta tolasining harakatiga qarab aniqlaydi;

ko‘z qorachig‘ining yorug‘likka reaksiyasiga, ya’ni ko‘zga yo‘naltirilgan yorug‘likka ko‘z qorachig‘i keskin torayishi orqali aniqlaydi.

Hayot belgilarining mavjudligi, jabrlanuvchiga zudlik bilan tib­ biy yordam ko'rsatib, uning hayotini saqlash mumkinligidan dalo-lat beradi.