Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

 
4. Opsionlar bilan bogʻliq boʻlgan risklar. 
Koll va put opsionlar boʻyicha foiz stavkalarining oʻzgarishi, bankning 
pozitsiyasi muvozanatlashmagan sharoitda zararni yuzaga keltirishi mumkin. 
Opsionlarning birinchi standarti Yevropa standarti deb ataladi va bu opsionlar 
oʻz egasiga faqat shartnoma muddati tugagandan soʻng opsiondan foydalanish 
huquqini beradi. Opsionlarning ikkinchi standarti esa, Amerika standarti deyiladi 
va mazkur opsionlar oʻz egasiga opsion shartnomasi muddatining istalgan vaqtida 
opsiondan foydalanish huquqini beradi. Demak, valyuta opsionlarining Amerika 
standartida foiz riski darajasi Yevropa standartiga nisbatan yuqori hisoblanadi. 
Oʻzbekiston Respublikasining tijorat banklarida valutalarni sotib olish 
maqsadida berilgan opsionlar 92728- ―Opsion bitimi boʻyicha sotib olish‖ hisob 
raqamining debetida va 96379- ―Opsion boʻyicha sotib olish kontr 
hisobvaragʻi‖ning kreditida hisobga olinadi. 

---

206 
Tijorat banklarining valyuta opsionlaridan oladigan daromadlari 45404-hisob 
raqamining kreditida, opsionlardan koʻrilgan zararlar esa, 55306-hisob raqamining 
debetida hisobga olinadi. 
Hozirgi davrda taraqqiy etgan mamlakatlarning tijorat banklari tomonidan 
foiz riskini baholashda quyidagi usullardan foydalanilmoqda: 
1. Aktivlar va passivlar oʻrtasidagi farqni tahlil qilish usuli (GEP usuli). 
2. Dyuratsiya usuli. 
3. Imitatsion modellashtirish usuli. 
4. Statistik tahlil usullari.