Samarqand davlat universiteti tasdiqlayman

«Sotsilologiya» fanidan talabalarning mustaqil ishlarini referat, ma`ruza, tayyorlash va boshqa shakllarda tashkil etilishi tavsiya etiladi. Mustaqil ish mavzularini belgilashda ma`ruza, amaliy va seminar mashg’ulotlarining mavzularini to’ldirishga harakat qilinishi lozim.

Mustaqil ta`lim uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

1. 
   Sotsiologiya fanining ob`ekti va predmeti.
   
2. 
   Sotsiologiyaning asosiy vazifalari.
   
3. 
   Cotsiologiyaning mustaqil fan sifatida shakllanishi omillari.
   
4. 
   Platonning ideal jamiyat qurish g’oyasi.
   
5. 
   Aristotelning ijtimoiy-falsafiy va siyosiy ta`limoti.
   
6. 
   SHarq mutafakkirlarining (Forobiy, Beruniy, Abu Ali ibn-Sino, va boshqalar) ijtimoiy-falsafiy qarashlari.
   
7. 
   Sotsiologiyani mustaqil fan sifatida G’arbiy Evropada vujudga kelishi sabablari va uning rivojlanish bosqichlari.
   
8. 
   O.Kontpozitivistik sotsiologiya asoschisi.
   
9. 
   G.Spenserning evolyutsionistik nazariyasi.
   
10. 
    E.Dyurkgeym asarlarida ijtimoiy muammolari tahlili
    
11. 
    M.Veberning ratsionalistik ta`limoti
    
12. 
    X1X asr oxiri va XX asr boshidagi klassik sotsiologiya.
    
13. 
    Cotsiologiyaning ijtimoiy–gumanitar fanlar bilan o’zaro bog’liqligi
    
14. 
    Sotsiologiya va aniq fanlar munosabatlari.
    
15. 
    Sotsiologiya rivojiga tabiiy fanlar ta`siri.
    
16. 
    Sotsiologiya strukturasi shakllanishi.
    
17. 
    Fundamental sotsiologiyaning tadqiqot ob`ekti.
    
18. 
    Amaliy sotsiologiya va uning ahamiyati.
    
19. 
    Nazariy sotsiologiyaning rivojlanish dinamikasi
    
20. 
    Sotsiologiyadagi maxsus va tarmoq yo’nalishlari.
    
21. 
    R.Mertonning “O’rta nazariya” ta`limoti va uning ahamiyati
    
22. 
    Makro va mikro sotsiologiya
    
23. 
    Cotsiologiyadagi muhim tarmoq va maxsus yo’nalishlar.
    
24. 
    Fanda ilmiy tushunchalarning ahamiyati.
    
25. 
    Sotsiologik tushunchalarni yaratish.
    
26. 
    Tushuncha nazariyaning asosiy tarkibiy elementi.
    
27. 
    Tabiiy fanlarning sotsiologiya fani tushunchalarini yaratilishiga ta`siri.
    
28. 
    Zamonaviy sotsiologiyaga matematika fani tushunchalarining kirib kelishi.
    
29. 
    XIX asrning oxiri va XIX boshida falsafiy tushunchalarning nazariy sotsiologiyaga ta`siri.
    
30. 
    Metodologiya tushunchasi.
    
31. 
    Sotsiologik nazariya bilimlar sintezi sifatida.
    
32. 
    Sotsiologiya metodologiyasi shakllanishining evolyutsiyasi
    
33. 
    Pozitivizm, psixologizm, neopozitivizm, empirizm, strukturaviy funktsionalizm metodologiyalari.
    
34. 
    Hozirgi zamon sotsiologiyasidagi asosiy yo’nalishlar.
    
35. 
    Paradigma tushunchasi va mohiyati.
    
36. 
    Fanning paradigmali statusi.
    
37. 
    Asosiy sotsiologik paradigmalar
    
38. 
    Fanda qonun tushunchasi.
    
39. 
    Tabiat va jamiyat qonunlari: o’xshashliklar va o’ziga xoslik.
    
40. 
    Ijtimoiy qonunning sotsiologiyani predmeti sifatidagi umumiy xarakteristikasi.
    
41. 
    Ijtimoiy mexanizm tushunchasi.
    
42. 
    Ijtimoiy qonun turlari: dinamik, statistik va boshqalar.
    
43. 
    Metod haqida umumiy tushuncha.
    
44. 
    Umumilmiy metodlar (induktsiya, deduktsiya, analiz, sintez, tarixiylik, qiyosiy, eksperiment, kuzatish, gipotezalar tuzish va boshqalar).
    
45. 
    Maxsus-sotsiologik va empirik metodlar.
    
46. 
    Sotsiologikma`lumotlarni to’plash metodlari: so’rov, kuzatish, sotsial eksperiment, xujjatlarni o’rganish.
    
47. 
    To’plangan ma`lumotlarnitahlil qilish metodlari: guruhlash, shkalalashtirish, korrelyatsiyalash va boshqalar.
    
48. 
    Sotsiologiyada matematik metodlar, ularning o’ziga xosliklari va qo’llanish sohalari.
    
49. 
    SHaxs tushunchasini turli fanlardagi talqini.
    
50. 
    SHaxs, inson, individ tushunchalari.
    
51. 
    SHaxs shakllanishiga ta`sir etuvchi asosiy omillar.
    
52. 
    SHaxs to’g’risidagi asosiy sotsiologik nazariyalar.
    
53. 
    SHaxsning an`anviy va zamonaviy turlari.
    
54. 
    Sotsializatsiya kishilarga ijtimoiy-madaniy me`yorlarni singdirish va sotsial rollarni o’zlashtirish sifatida.
    
55. 
    Sotsializatsiyada universallik va o’ziga xoslik.
    
56. 
    Sotsializatsiya mexanizm va jarayon sifatida.
    
57. 
    Sotsializatsiya jarayoni: bosqich va davrlari.
    
58. 
    Birlamchi va ikkilamchi sotsializatsiya.
    
59. 
    Sotsializatsiya agentlari va institutlari.
    
60. 
    Sotsializatsiya va shaxsning shakllanishi.
    
61. 
    Sotsial «Men»ni paydo bo’lishi. CH.Kulining «Ko’zgudagi Men» nazariyasi.
    
62. 
    Desotsializatsiya va resotsializatsiya.
    
63. 
    Sotsial status to’g’risida tushuncha.
    
64. 
    Kishining statusimazmuni, mohiyati va uni ijtimoiy hayotda tutgan o’rni.
    
65. 
    Asosiy va asosiy bo’lmagan (lahzali) statuslar.
    
66. 
    Statuslarni turlarga ajratish.
    
67. 
    Sotsial va shaxsiy statuslar o’rtasidagi farqlar.
    
68. 
    Belgilanadigan va erishiladigan statuslar
    
69. 
    SHarq mutaffakirlarning qarashlarida vaqtdan unumli foydalanish masalalarining tahlili.
    
70. 
    G’arb sotsiologiyasida bo’sh vaqt muammosining tadqiqotlari.Sotsial me`yorlar va sotsial rollar.
    
71. 
    Bo’sh vaqtdan unumli foydalanish tasnifi.
    
72. 
    YOshlarning bo’sh vaqti va uning sotsiologik tahlili.
    
73. 
    Talabalarning bo’sh vaqti va uni mazmunli o’tkazish tamoyillari.
    
74. 
    Zamonaviy sharoitlarida bo’sh vaqt masalalarining dolzarb ahamiyat kasb etishi sabablari.
    
75. 
    Rol hatti-harakatning modeli sifatida.
    
76. 
    Rol va statusning mos kelishi.
    
77. 
    Deviant xulq-atvor (og’ma xulq-atvor) tushunchasi.
    
78. 
    Sotsial me`yorva anomiya deviant xulq-atvornazariyasining markaziy tushunchasi sifatida.
    
79. 
    Sotsiologiyada deviant xulq-atvormuammosini o’rganish.
    
80. 
    Deviant xulq-atvor to’g’risidagi nazariyalar.
    
81. 
    Deviant xulq-atvorbelgilari, ularning strukturasi.
    
82. 
    Deviant xulq-atvorturlari: qonunni buzish, o’z-o’zini o’ldirish, giyohvandlik, alkogolizm va boshqalar.
    
83. 
    Deviant xulq-atvorning tibbiy-biologik, ijtimoiy-psixologik va ijtimoiy tomonlari.
    
84. 
    Deviant, delinkvent va kriminal hatti-harakatlar.
    
85. 
    Professional va uyushgan jinoyatchilik.
    
86. 
    Dunyoda jinoyatchilik holati.
    
87. 
    Jinoyatchilikni oshishi va jamiyat kriminallashuvi sabablari va namoyon bo’lish shakllari.
    
88. 
    O’smirlar va yoshlar jinoyatchiligi.
    
89. 
    Jamiyatda korruptsiya muammosi.
    
90. 
    Sotsial nazorat kishilar hatti-harakatini tartibga solish mexanizmi sifatida.
    
91. 
    Sotsial nazorat elementlari: me`yorlar va sanktsiyalar.
    
92. 
    Sotsial me`yor turlari: huquqiy, diniy, an`anaviy va axloqiy.
    
93. 
    Ichki va tashqi nazorat.
    
94. 
    O’z-o’zini nazorat qilish muammosi.
    
95. 
    Jamoatchilik fikri sotsial nazoratning shakli sifatida.
    
96. 
    Sotsial guruh tushunchasi, uning asosiy belgilari.
    
97. 
    Sotsial guruh turlari: sinflar, millatlar, demografik birlashmalar, jamoalar va boshqalar.
    
98. 
    Kvaziguruhlar.
    
99. 
    Katta va kichik guruhlar.
    
100. 
     Qon-qarindoshlikka asoslangan guruhlar: urug’, qabila, qarindoshlar, oila, elat, millat.
     
101. 
     «Jamiyat» tushunchasi, uning sifatiy tasniflari.
     
102. 
     Jamiyat strukturasi: ma`naviy, iqtisodiy, siyosiy, huquqiy.
     
103. 
     Jamiyat turlari: an`anaviy, industrial, postindustrial.
     
104. 
     Jamiyat va uning asosiy shakllari.
     
105. 
     O’zbekistonda jamiyat hayotini erkinlashtirish.
     
106. 
     O’zbekistonda yoshlarga oid siyosat va uning xususiyatlari.
     
107. 
     Sotsial munosabatlar tushunchasi, strukturasi, mohiyati.
     
108. 
     Sotsial munosabatlar tizimidagi plyuralizm.
     
109. 
     Hamfikrlik, barqarorlik va kooperatsiya - sotsial tizimlarning muvaffaqiyatli ishlashining omillari sifatida.
     
110. 
     E.Dyurkgeym kontseptsiyasida hamfikrlik tushunchasi. Kooperatsiya ijtimoiylikning asosiy belgisi sifatida.
     
111. 
     Begonalashuv turlari va ularning ijtimoiy oqibatlari.
     
112. 
     Milliy g’oya va milliy mafkuraning sotsial munosabatlar tizimidagi o’rni.
     
113. 
     Sotsiologiyada sotsial institut tushunchasi.
     
114. 
     Sotsial institutning asosiy vazifalari.
     
115. 
     Sotsial institut turlari: oila, siyosat, din,iqtisod, ta`lim, huquq va boshqalar.
     
116. 
     Jamiyat hayotida sotsial institutlarning o’rni.
     
117. 
     O’zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlarini shakllantirish va rivojlantirish
     
118. 
     Din sotsiomadaniy institut sifatida.
     
119. 
     O’zbekistonda diniylik va dunyoviylik munosabatlari.
     
120. 
     Zamonaviy jamiyatda dinning ijtimoiy ahamiyati va uning davlat bilan o’zaro munosabati.
     
121. 
     Oila ijtimoiy insitut sifatida.
     
122. 
     Barkamol avlod tarbiyasida oilaning o’rni va roli.
     
123. 
     Oila mustahkamligining asosiy omillari
     
124. 
     O’zbekiston ta`lim tizimining asosiy tamoyillarining ahamiyati
     
125. 
     Oila va nikoh.
     
126. 
     Iqtisodiy institutlar.
     
127. 
     Ta`lim sotsial institut sifatida.
     
128. 
     Sotsial tashkilot haqida umumiy tushuncha.
     
129. 
     Zamonaviy sotsial tashkilotning tavsifi.
     
130. 
     Tashkilotning uslubi va metodlari.
     
131. 
     Tashkilotning rasmiy yoki norasmiy strukturasi.
     
132. 
     Tashkilot turlari.
     
133. 
     Sotsial struktura tushunchasi.
     
134. 
     Sotsial struktura nazariyalari.
     
135. 
     SHarq jamiyatida sotsial tabaqalashish muammolari.
     
136. 
     Platonning asarlarida sotsial struktura masalalarining tahlili.
     
137. 
     Aristotel tomonidan o’rta sinfning ijtimoiy taraqqiyotning omili sifatida asoslanishi.
     
138. 
     Forobiyning ijtimoiy qarashlarida sotsial struktura muammolarining tadqiq etilishi.
     
139. 
     Sotsial tabaqalanishga sinfiylik tamoyilining qo’llanishi va uning salbiy oqibatlari.
     
140. 
     Ommaviy qatag’onlar – sinfiy yondoshuvning maxsuli.
     
141. 
     XX asrning 20-30 yillaridagi sinfiy tabaqalashuv va uni o’zbek xalqiga keltirgan jiddiy va ayanchli oqibatlari.
     
142. 
     Sotsial stratifikatsiyatushunchasi.
     
143. 
     «Sotsial tengsizlik», «sotsial stratifikatsiya», «strata» tushunchalari aloqadorligi.
     
144. 
     Sotsial stratifikatsiyaning sotsial tizim bilan o’zaro aloqasi.
     
145. 
     P.A. Sorokinning sotsial stratifikatsiya to’g’risidagi nazariyasi.
     
146. 
     Stratifikatsiya asoslari va mezonlari:iqtisodiy holat, mavqe, ta`lim va hokimiyat.
     
147. 
     Stratifikatsiya va sotsial differentsiya.
     
148. 
     Stratifikatsion tizimlar: qullik, kasta, klan va sinf.
     
149. 
     Ochiq va yopiq tizimlar.
     
150. 
     Zamonaviy O’zbekistonda sotsial stratifikatsiya masalalari tahlili.
     
151. 
     O’rta sinf va uning tarkibi.
     
152. 
     O’rta sinfning parametrlari.
     
153. 
     Sotsial mobillik tushunchasi.
     
154. 
     P.A. Sorokinning sotsial mobillik to’g’risidagi nazariyasi.
     
155. 
     Mobillik turlari: gorizontal va vertikal sotsial.
     
156. 
     Mobillikning demografik omillari.
     
157. 
     Migratsiya va uning tarixiy shakllari.
     
158. 
     Emigratsiya va migratsiya
     
159. 
     Madaniyatning sotsial tizimdagi o’rni.
     
160. 
     Madaniyat sotsial voqelik sifatida.
     
161. 
     Madaniyatning strukturasi va shakli.
     
162. 
     Madaniyat shakllari: elitar, xalq, ommaviy, submadaniyat va kontrmadaniyat.
     
163. 
     Zamonaviy jamiyatda madaniyatning sotsial roli va ahamiyati.
     
164. 
     Jamoatchilik fikri sotsial hodisa sifatida.
     
165. 
     Jamoatchilik fikri sotsiologiyasining ob`ekti va sub`ekti.
     
166. 
     Jamoatchilik fikrini o’rganishning ijtimoiy ahamiyati.
     
167. 
     Jamoatchilik fikri sotsiologiyasining tarixiy ildizlari.
     
168. 
     Ijtimoiy muammolar echimiga mos mexanizmlarni ishlab chiqishda jamoatchilik fikrining o’rni.
     
169. 
     Boshqaruv tizimi unumdorligi va jamoatchilik fikri munosabatlari.
     
170. 
     Jamoatchilik fikri va ijtimoiy adolat tamoyili munosabatlari.
     
171. 
     Rivojlangan mamlakatlarda ijtimoiy fikrni o’rganish tajribalari.
     
172. 
     O’zbekistonda «Ijtimoiy fikr» jamoatchilik fikrini o’rganish markazining faoliyati.
     
173. 
     O’zbekistonda jamoatchilik fikrini o’rganish mexanizmlari va amaliy sotsiologik tadqiqotlarning istiqbollari.
     
174. 
     Gerontologiya tushunchasining tarixiy va zamonaviy talqinlari.
     
175. 
     Sotsial gerontologiya atamasining mohiyati va mazmuni.
     
176. 
     Sotsial gerontologiya ob`ekti va predmeti.
     
177. 
     Gender tadqiqotlarining vujudga kelishi va rivojlanishi.
     
178. 
     Gender ijtimoiy-demografik kategoriya sifatida.
     
179. 
     Sotsial harakat tushunchasi va mohiyati.
     
180. 
     Sotsial harakat belgilari.
     
181. 
     Sotsial harakat strukturasi.
     
182. 
     M.Veberning sotsial harakat to’g’risidagi qarashlari.
     
183. 
     Sotsial jarayon tushunchasi.
     
184. 
     Ijtimoiy va madaniy jarayonlar.
     
185. 
     Sotsial jarayonlarning globalizatsiyasi.
     
186. 
     XXI asrda tsivilizatsiya taraqqiyotining asosiy yo’nalishlari.
     
187. 
     Hozirgi zamonda o’zbek jamiyati rivojining sotsiomadaniy xususiyatlari.
     
188. 
     Sotsial o’zgarishlar to’g’risidagi nazariyalar, sotsial o’zgarishlarga olib boruvchi omillar.
     
189. 
     Jamiyatning evolyutsion rivoji.
     
190. 
     Sotsial inqiloblar va ularning salbiy oqibatlari.
     
191. 
     Zamonaviy sotsiologiyada sotsial o’zgarishlar nazariyalari.
     
192. 
     Sotsial o’zgarish va sotsial barqarorlik.
     
193. 
     O’zbekistonda sotsial o’zgarishlarning milliy modeli.
     
194. 
     O’zbek rivojlanish modelida milliy mentalitetning o’rni.
     
195. 
     Rivojlangan mamlakatlar tajribasida milliy tafakkur tarzi ahamiyati.
     
196. 
     O’zbekistonda davlat hokimiyati va boshqaruvni demokratiyalashtirish jarayonlarining o’ziga xosligi.
     
197. 
     Sotsial kommunikatsiya tushunchasi.
     
198. 
     Zamonaviy jamiyat hayotida sotsial kommunikatsiya o’rni va ahamiyati.
     
199. 
     Sotsial bashorat - sotsial boshqaruvning mustaqil elementi sifatida.
     
200. 
     Sotsial bashoratning mohiyati. Sotsial bashoratning farqli xususiyatlari.
     
201. 
     Sotsial konflikt tushunchasi.
     
202. 
     Sotsial konfliktlarning ro’y berish bosqichlari.
     
203. 
     Sotsial konfliktlarning funktsiyasi va sub`ektlari.
     
204. 
     Konflikt turlari.
     
205. 
     Zamonaviy ijtimoiy-siyosiy tizimlar va jarayonlarni o’rganishga doir yondashuvlarning xilma-xilligi.
     
206. 
     Ijtimoiy-siyosiy tizim funktsiyalari va asosiy vazifalari.
     
207. 
     Ikkinchi Jahon urushiga qadar va undan keyingi ijtimoiy-siyosiy tizimlar va jarayonlar.
     
208. 
     Dunyoning yangi siyosiy xaritasi.
     
209. 
     Zamonaviy siyosiy tizimlar va jarayonlarni tahlil qilish uchun yangi o’lchovlar.
     
210. 
     Sotsial infrastruktura tushunchasi.
     
211. 
     Sotsial infrastruktura ijtimoiy taraqqiyot omili.
     
212. 
     Ekologiya sotsiologiyasi tushunchasi.
     
213. 
     Ekologik vaziyat tushunchasi.
     
214. 
     Sanoatlashgan va agrar hududlardagi ekologik vaziyat: umumiylik va xususiylik.
     
215. 
     EKOSAN tashkiloti va uni O’zbekistondagi ekologik vaziyatni yaxshilashdagi roli.
     
216. 
     Ekologiya sotsiologiyaningasosiy kontseptsiyasi.
     
217. 
     Zamonaviy davrning dolzarb ekologik muammolari va ularni amaliy jihatlarda tadqiq qilishda sotsiologiyaning o’rni.
     
218. 
     Etnosotsiologiya mustaqil fan sifatida.
     
219. 
     Etnosotsiologiyaning predmeti, strukturasi va asosiytushunchalari.
     
220. 
     Etnosotsiologiyaningtadqiqot metodlari.
     
221. 
     «Ijtimoiy» va «etnik» munosabatlar.
     
222. 
     Etniklikning asosiy vazifalari va asosiy tadqiqot ko’rinishlari.
     
223. 
     O’zbekistondagi demografik vaziyat.
     
224. 
     Aholi soni va uning o’sish manbalari.
     
225. 
     Aholining tabiiy ko’payishi va uning hududiy farqlari.
     
226. 
     O’zbekiston demografik jarayonlarining va aholi bandligining istiqbollari.
     
227. 
     Sotsiologik tadqiqot dasturi: muammo, mavzu, ob`ekt, predmet, maqsad, vazifa, gipoteza, reja. «asosiy majmua», «tanlangan majmuasi».
     
228. 
     Sotsiologik tadqiqot etaplari.
     
229. 
     «Pilotaj tadqiqot» tushunchasi.
     
230. 
     Ma`lumotlarni qayta ishlash.
     
231. 
     Ma`lumotlarni dastlabki tahlili.
     
232. 
     Ma`lumotlarni sharhlash.
     
233. 
     Guruhlarga ajratish.
     
234. 
     O’zbekistonda empirik sotsiologik tadqiqotlarning istiqbollari.
     
235. 
     Global jahon hamjamiyati zamonaviy sotsiologiyaning ob`ekti sifatida.
     
236. 
     YAngi sotsiologik ta`limotlar.
     
237. 
     XXI asrdagi sotsiologik paradigmalar.
     
238. 
     O’zbekistonda sotsiologiya: sotsial jarayonlarni globallashuvi sharoitida rivojlanish muammolari.
     
239. 
     Global ijtimoiy-iqtisodiy tanazzullar va ularning ijtimoiy taraqqiyot jarayonlariga salbiy ta`siri.
     
240. 
     O’zbekiston ijtimoiy-madaniy xususiyatlarining ijtimoiy-iqtisodiy tanazzullarga qarshi chora-tadbirlarni ishlab chiqishdagi ahamiyati.
     
241. 
     Sotsial konfliktlar
     
242. 
     Ekologiya sotsiologiyasi
     
243. 
     Sotsial gerontologiya
     
244. 
     Sotsiologiyada gender muammolari
     
245. 
     Bandlik sotsiologiyasi
     
246. 
     Etnosotsiologiya