2.3. Tashqi siyosati
NDR SSSR bilan yaqin munosabatlarni saqlab qoldi, ayniqsa 1978 yildan keyin mustahkamlandi. Ali Nosir Muhammad davrida Saudiya Arabistoni bilan diplomatik munosabatlar tiklandi (1983). Iroq bilan munosabatlarni normallashtirish, Ummon, Misr, va keyin G‘arb davlatlari faqat fuqarolar urushidan keyin sodir boldi ( 1986.)
Sovuq urush tugashi bilan SSSR NDR ishlarida muhim rol o‘ynashni to‘xtatdi. 1987 yil oktyabr oyida NDR va Ummon o‘rtasida chegara mojarosi sodir bo‘ldi, u faqat 1997 yil May oyida, Ummon qo‘shinlari olib chiqib ketilgandan va xalqaro tashkilotlar vakillari ishtirokida chegarani demarkatsiya qilishga ikkala tomonning roziligi bilan to‘liq hal qilindi.
1990 yilda Aqsh bilan diplomatik aloqalar tiklandi, ular 1970 yilda uzildi. Yar qo‘shilmaydigan davlat bo‘lib, 1964 yilda SSSR bilan Do‘stlik shartnomasini tuzdi va uni 1984 yilda uzaytirdi. Shuningdek, u G‘arb mamlakatlari bilan do‘stona munosabatlarni saqlab qoldi. 1989 yilda YaR Iroq, Misr va Iordaniya bilan birgalikda Arab hamkorlik Kengashiga qo‘shildi. Boshqa Arab mamlakatlari singari, YaR ham Iroqni qo‘llab-quvvatladi Eron bilan urush 1980-1988 yillarda boldi.
1987 yil noyabrda YaR Misr bilan diplomatik aloqalarni tikladi, uning misoli 1988 yil fevralda NDRY tomonidan ta’qib qilindi; ushbu munosabatlar 1979 yilda Isroil va Misr o‘rtasida Kemp-Devid shartnomalari imzolangandan so‘ng to‘xtatildi.
1990 yilgacha YaR va Saudiya Arabistoni o‘rtasidagi munosabatlar keskinligicha qoldi: Yaman saudiyaliklarni hukumatga qarshi qabila birlashmalarini qo‘llab-quvvatlash orqali Shimol va Janubning birlashishini oldini olishga urinishda aybladi. Yaman hukumati Iroqning Quvaytga bostirib kirishini qoraladi (1990), ammo harbiy kuch ishlatishga qarshi chiqdi va Iroqqa qarshi iqtisodiy sanksiyalarni ma’qullamadi. Bunga javoban Saudiya Arabistoni yamanlik ishchilarni o‘z hududidan chiqarib yubordi va Qo‘shma Shtatlar Yamanga yordam berishni deyarli to‘xtatdi.
Birlashgandan so‘ng, Yaman va Saudiya Arabistoni o‘rtasidagi munosabatlar Saudiya-Yaman chegarasidagi nizolar tufayli yomonlashdi. 1996 yil iyul oyida ikki mamlakat ikki tomonlama xavfsizlik shartnomasini imzoladilar. Biroq shartnoma imzolangandan so‘ng ular o‘rtasidagi munosabatlar yana avj oldi.
1995 yil noyabr oyida Yeritreya qurolli guruhlari FR . Yel Hanish-qizil dengizdagi Al-Kabir. Misr va efiopiya vositachilik missiyasi muvaffaqiyatsizlikka uchraganidan so‘ng, Fransiya vositachi rolini o‘z zimmasiga oldi va 1996 yil May oyida Yaman va Yeritreya separatistlari o‘zlarining hududiy nizolarini xalqaro sudda hal qilishga ruxsat berishlarini e’lon qildi.
Yaman Prezidenti Ali Abdulloh Solih mamlakatning xalqaro aloqalarini, shu jumladan Yevropa Ittifoqi va Buyuk Britaniya bilan aloqalarini kengaytirishga harakat qildi. 1998 yil fevral oyida u Xitoyga tashrif buyurdi va u bilan iqtisodiy va texnik hamkorlik to‘g‘risida shartnoma imzoladi. Yaman ilgari yorga tegishli bo‘lgan Arab davlatlari Ligasidan o‘rin egallab, BMT a’zosi hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |