Samarqand davlat universiteti raqamli texnologiyalar fakulteti axborot tizimlarini matematik va

12-jadval. “Buyurtma” nomli jadvaldan SQLning WHERE operatori 
yordamida id_Buyurtma maydoni qiymati 15 dan katta bo’lgan yozuvlarini 
oling.
 
SELECT*FROM buyurtma WHERE id_Buyurtma>15; 
 
 
 
 
 

---

 
Xulosa 
 
Men “M
ehmonxona ma'lumotlar bazasini loyihalash
” mavzusida bajargan kurs 
ishini bajarish davomida yangi adabiyotlardan hamda turli ma’lumotlardan 
foydalandim. Bundan tashqari dasturlash texnologiyasi bilan tanishdim. Umuman 
olganda ushbu kurs ishi biz talabalarga “ Informatika va axborot texnologiyalari” 
fanidan olgan nazariy va amaliy bilimlarimizni yanada mustaxkamlashga yordam 
berdi.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi –
o’zaro bog’langan ma’lumotlar
to’plami va bu ma’lumotlar bilan bog’lanishga yordam beruvchi biriktirilgan
dastur
lar. Bu ma’lumotlar to’plamima’lumotlar bazasi deyiladi. SQL
dasturi
ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlaridan bo’lib, server va klient 
ko’rinishida o’rnatish mumkin va berilgan ruxsat doirasida ishlatish 
mumkin. Bu 
dastur asosan katta xajm
dagi ma’lumotlar bilan ishlaganligi uchun , asosan yirik 
korxonalarda ishlatiladi. Axborot bilan ishlash uchun SQL dasturidan foydalanish 
quyidagi qulayliklarga ega ekanligini bilib oldim: 
1. Har xil formatdagi katta hajmli axborotni ancha ratsional usulda saqlash; 
2.
Ma’lumotlarga tez kira olish imkoniyati;
3. 
Yopiq ma’lumotlarga kafolatli cheklovlar qo’yish;
4. 
Kompyuter tarmog’ida axborot bilan ishlash uchun mijoz
-server arxitekturasiga
asoslangan dasturlar yaratish.Bizga SQL 
dasturida relyatsion ma’lu
motlar bazasini 
yaratish mustaqil ish sifatida berilgan edi. Dastavval SQL dasturini kompyuterga
yuklab oldim.
Men “Mehmonxona” ma’lumotlar bazasini 
yaratishni tanladim.
Buning uchun avval
predmet sohani ya’ni mehmonxonalarni tahlil qil
dim. Keng 
qo’llaniladigan modellardan biri mohiyat
-
aloqa modeli bo’lib, asosan
obyektlarning 
yig’indisini va ular o’rtasidagi bo’liqlikni tasvirlaydi. Mehmonxona
MB sining 
obyektlari va atributlarini tanlab mohiyataloqa modelini yaratdim. SQL kodlari
or
qali buyruqlarni qabul qiladi. Bu so’rov tili ma’lumotlar bazasini 
yuklash, uni
to’xtatish, montirovka qilish, jadvallar yaratish, o’chirish, o’zgartirish,

---

ma’lumotlar 
ichidan kerakligini chiqarib olish va boshqa vazifalar uchun
ishlatiladi. Mehmonxona MB sining relyatsion modelini yaratish uchun CREATE 
TABLE komandasidan foydalanib 6 ta jadval yaratib 
oldim. INSERT buyrug’idan
foydalanib jadvallarga ma’lumotlar kiri
tib chiqdim. Biror dorining narxini
o’zgartirish kerak bo’lganda UPDATE buyrug’idan, yaroqlilik uddati o’tgan
dorilarni 
o’chirish uchun DELETE buyrug’idan, o’zimizga kerakli ustunl
arni
chiqarish uchun SELECT 
buyrug’idan foydalanishni bilib oldim. GROUP BYva
HAVING operatorlaridan foydalanib 
murakkab so’rovlar yaratishni o’rgandim.
Ishni bajarish jarayonida bir xil ma'lumo
tlar bo‘lsa, 
guruhlanishini, aks holda
natijalar guruhlanmagan holda chiqarilishi
ni ko’rdim. HAVING –
kalit 
so’zi bilan
berilgan shart atributlarning konkret qiymatiga emas balki GROUP BY sharti
bilan 
yaratilgan guruhga tegishli bo’lishini, agar tanlash sharti guruhga tegis
hli 
bo’lmay atributga tegishli bo’lsa, u holda WHERE kalit so’zidan foydalanish 
lozimligini natija
lardan ko’rdim.
Tanlab olingan satrlar sonini chiqarish uchun 
COUNT funksiyasi ishlatilishini misollarda bajardim.Jadvallarni birlashtirishda
UNION va UNION ALL hamda JOIN buyruqlarining farqini ko’rib chiqdim. 
INTERSECT va MINUS buyruqlarini qaysi holatlarda ishlatilishini bilib oldim. 
SQL dasturida “Mehmonxona” relyatsion ma’lumotlar bazasini yar
atish
jarayonida bir qancha qiyinchiliklarga duch keldim. Shunga qaramay xatoliklarni
bartara
f etib, ko’zlangan natijaga 
erishdim.