Samarqand davlat universiteti raqamli texnologiyalar fakulteti amaliy matematika informatika yo

Maydon nomi	Tipi
Izoh
idBank	Int(6)	Kalit maydon
Bank_name	Varchar(65)	Bank nomi
Bank_address	Varchar(65)	Bank manzili
Bank_tel	Int (4)	Bank telefon raqami
Bank_site	Varchar(50)	Bank sayti
Bank_email	Varchar(50)	Bank elektron pochtasi
Bank_director	Varchar(55)	Bank direktori

“Bo’lim”-Bank bo’limi to’g’risida ma’lumot

Maydon nomi	Tipi	Izoh
idDepartment	Int(5)	Kalit maydon
Department_name	Varchar(50)	Bo’lim nomi
Department_number	Int(5)	Bo’lim raqami
Department_tel	Varchar (50)	Bo’lim telefon raqami
Department_leader	Varchar(50)	Bo’lim boshlig’i

“xodimlar”-Bank xodimlari to’g’risida ma’lumot

Maydon nomi	Tipi	Izoh
idEmploye	Int(5)	Kalit maydon
Employe_First_name	Varchar(50)	Xodim familyasi
Employe_Last_name	Varchar(45)	Xodim ismi
Employe_date	Date	Ro’yxatdan o’tgan vaqti
Employe_address	Varchar (50)	Xodim manzili
Employe_tel	Varchar(50)	Xodim telefon raqami

“mijozlar”-Bank mijozlari to’g’risida ma’lumot

Maydon nomi	Tipi	Izoh
idClient	Int(5)	Kalit maydon
Client_First_name	Varchar(50)	Mijoz familyasi
Client_Last_name	Varchar(45)	Mijoz ismi
Client_address	Varchar(50)	Mijoz manzili
Client_tel	Varchar (50)	Mijoz telefon raqami
Client_date	DATETIME	Ro’yxatdan o’tgan vaqti

“lavozim”-Bank lavozimlari to’g’risida ma’lumot

Maydon nomi	Tipi	Izoh
idPozition	Int(4)	Kalit maydon
Pozition_name	Varchar(50)	Lavozim nomi
Pozition_salary	Float(55)	Lavozim ish haqqi

“xizmat”-Bank xizmatlari to’g’risida ma’lumot

Maydon nomi	Tipi	Izoh
idServis	Int	Kalit maydon
Servis_Type	Varchar(50)	Xizmat turi

3. JADVALLARNING O’ZARO BOG’LANISHI



1.Bank va Bo’lim(Department) jadvalining ko’pga-bir bog’lanishi





2.Bank va Lavozim(Position) jadvallarining birga-bir bog’lanishi


3.Bo’lim(Department) va Xodim(Employe) jadvallarining ko’pga ko’p bog’lanishi





4.Lavozim va Bo’lim jadvallarining ko’pga bir bog’lanishi



5
.Bo’lim va Client jadvallarining ko’pga ko’p bog’lanishi

4. SQL operatorlari yordamida jadvallarni hosil qilish va jadvallarga ma’lumotlar kiritish

Ma'lumotlar bazasida jadvalni yaratish quyidagi sintaksisga ega bo'lgan CREATE TABLE operatori tomonidan amalga oshiriladi:

CREATE TABLE jadval_nome(spec, …);

Bu yerda spec turli xil sintaksislarga ega. Uning eng ko'p ishlatiladigan shakllari quyida muhokama qilinadi.

1. Jadval ustunining tavsifi

Ustun_nomi ma'lumot_turi [NULL]

Bu erda ustun_nomi - jadval ustunining nomi, va ma'lumotlar turi - SQL ma'lumotlar turlarida muhokama qilingan ma'lumot turlaridan biri uchun spetsifikatsiya. Ixtiyoriy NULL kalit so'z ushbu ustundagi katakchalar bo'sh bo'lishi mumkinligini anglatadi (ya'ni, hech qanday qiymatga ega emas).
1-jadval. “Bank” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish

CREATE TABLE Bank (

idBank INT(3) NOT NULL PRIMARY KEY,

Bank_name VARCHAR(55) NOT NULL,

Bank_address VARCHAR(55) NOT NULL,

Bank_telephone INT(20) NOT NULL,

Bank_site VARCHAR(55) NOT NULL,

Bank_email VARCHAR(55) NOT NULL,

Bank_director VARCHAR(55) NOT NULL,

Department_idDepartment INT(3) NOT NULL,

Pozition_idPozition INT(3) NOT NULL);

2-jadval. “Department” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish

CREATE TABLE Department (

idDepartment INT(3) NOT NULL PRIMARY KEY,

Department_name INT(5) NOT NULL,

Department_number VARCHAR(55) NOT NULL,

Department_tel INT(4) NOT NULL,

Department_leader VARCHAR(55) NOT NULL);

3-jadval. “Employe” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish

CREATE TABLE Employe (

idEmploye INT(3) NOT NULL PRIMARY KEY,

Employe_First_name VARCHAR(55) NOT NULL,

Employe_Last_nameVARCHAR(55) NOT NULL,

Employe_date DATE NOT NULL,

Employe_address VARCHAR(55) NOT NULL,

Employe_te INT(4) NOT NULL,

Client_idClient INT(3) NOT NULL);

4-jadval. “Department_has_Employe” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish

CREATE TABLE Department_has_Employe (

Department_idDepartment INT(3) NOT NULL PRIMARY KEY,

Employe_idEmploye INT(3) NOT NULL);

5-jadval. “Client” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish

CREATE TABLE Client (

idClient INT(3) NOT NULL PRIMARY KEY,

Client_First_name VARCHAR(55) NOT NULL,

Client_Last_name VARCHAR(55) NOT NULL,

Client_date DATETIME NOT NULL,

Client_addressVARCHAR(55) NOT NULL,

Client_tel INT(4) NOT NULL);

6-jadval. “Position” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish

CREATE TABLE Position (

idPozition INT(3) NOT NULL PRIMARY KEY,

Pozition_name VARCHAR(55) NOT NULL,

Position_salary FLOAT(55) NOT NULL,

Department_idDepartment INT(5) NOT NULL);

7-jadval. “Department_has_Client” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish

CREATE TABLE Department_has_Client (

Department_idDepartment INT(3) NOT NULL PRIMARY KEY,

Client_idClient INT(3) NOT NULL);

8-jadval. “Servis” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish

CREATE TABLE Servis (

idServis INT(3) NOT NULL PRIMARY KEY,

Servis_Type VARCHAR(45) NOT NULL,

Department_idDepartment INT NOT NULL );
9-jadval. “Department_has_Client” jadvalini CREATE operatori yordamida hosil qilish

CREATE TABLE Client_has_Servis (

Client_idClient INT(3) NOT NULL PRIMARY KEY,

Servis_idServis INT(3) NOT NULL);

Barcha kataklarning qiymatlarini ro'yxatlash orqali qator qo'shish

см INSERT INTO

jadval_nomi VALUES (qiymat, ...);

Bu yerda qiymat satrdagi yacheykaning doimiy qiymati. Ro'yxatdagi yacheyka qiymatlari CREATE TABLE buyrug'idagi jadval Jadvalga yangi qator qo'shmasdan oldin, MBBT CREATE TABLE buyrug'idagi jadval ustunlarining tavsiflaridan foydalanib, berilgan qiymatlarning haqiqiyligini tekshiradi.

Jadvalga yangi qator qo'shmasdan oldin, MBBT CREATE TABLE buyrug'idagi jadval ustunlarining tavsiflaridan foydalanib, berilgan qiymatlarning haqiqiylig6666 ustunlarining xususiyatlari ko'rsatilgan tartibga mos kelishi kerak. NULL kalit so'zini qiymat sifatida ko'rsatish mumkin, bu esa satrda mos keladigan katak uchun hech qanday qiymat yo'qligini anglatadi.

Jadvalga yangi qator qo'shmasdan oldin, MBBT CREATE TABLE buyrug'idagi jadval ustunlarining tavsiflaridan foydalanib, berilgan qiymatlarning haqiqiyligini tekshiradi.

Jadvalga yangi qator qo'shmasdan oldin, MBBT CREATE TABLE buyrug'idagi jadval ustunlarining tavsiflaridan foydalanib, berilgan qiymatlarning haqiqiyligini tekshiradi.

Jadvalga yangi qator qo'shmasdan oldin, MBBT CREATE TABLE buyrug'idagi jadval ustunlarining tavsiflaridan foydalanib, berilgan qiymatlarning haqiqiyligini tekshiradi.

Ustun nomlari ro'yxati yordamida qator qo'shish

INSERT INTO jadval_nomi (ustun_nomi, ...) VALUES (qiymat, ...);

Bu yerda ustunlar nomlari ro'yxati va qo'shilgan qatorning katakcha qiymatlari ketma-ket bo'lishi kerak, garchi ularning tartibiga talab yo'q bo’lsada. Ro'yxatdagi qatorlarning ba'zi yacheykalari to'g'risida ma'lumot qoldirishga ruxsat beriladi.

CREATE TABLE buyrug'ida NULL spetsifikatsiyasi bo'lgan ustunlarga mos keladigan kataklar bo'sh bo'ladi;

1-jadval. “BANK” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish

INSERT INTO Bank VALUES (1, 'Xalq banki', 'Samarqand shahar Rudakiy 15',

'238-23-23', ‘[e-mail]’, ‘Berdiqulov Akmal’ );

2-jadval. “Department” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish

INSERT INTO Department VALUES (2, 'Kredit’, ‘6', '123-23-23',

‘NozimovaNigora’);


3-jadval. “Employe” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish

INSERT INTO Employe VALUES (3, 'Nozimova’, ’ SHahnoza’, ’12.02.1998', 'Samarqand shahri', ‘456-12-52’);

4-jadval. “Client” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish

INSERT INTO Client VALUES (4, ' Samadova’ ’Mahliyo’, ‘Samarqand shahri’, ‘456-78-45’);

5-jadval. “Servis” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish

INSERT INTO Servis VALUES (5, ' pul o’tkazma’);

6-jadval. “Position” jadvaliga INSERT operatori yordamida yozuv qo’shish

INSERT INTO Position VALUES (6, ' Kredit bo’lim boshlig’i’, ‘2 000’);

Xulosa

Men “Bank ma'lumotlar bazasini loyihalash” mavzusida bajargan kurs ishini bajarish davomida yangi adabiyotlardan hamda turli ma’lumotlardan foydalandim. Bundan tashqari dasturlash texnologiyasi bilan tanishdim. Umuman olganda ushbu kurs ishi biz talabalarga “ Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan olgan nazariy va amaliy bilimlarimizni yanada mustaxkamlashga yordam berdi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. Экономическая информатика -учебник / под ред. И.П. Koсарев и Л.В. Еремина -M –Финансы и статистика, 2002, стр. 523-563

2. А.А.Козырев Информационные технологии в экономике и управлении. Учебник / 2000

3. Б.Ю. Ходиев, А.А. Мусалиев, Б.А. Бегалов Введение в информационные системы и технологии -Учебное пособие. Т. -«ТГЭУ» 2002.-156с.

4. А.Г. Юркин. Задачник по программированию. Учебное пособие. Питер.Минск:2002.