Samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy munasabatlarfakulteti sotsiologiya va ijtimoiy ish kafedrasi

1 -rasm. Davlat bandlik siyosatining yo‘nalishlari

Davlat uchun aktiv bandlik siyosati ustunroq. Ko‘pchilik davlatlarning xukumatlari ishchilarni vijdonan va unumli ishlashiga,bunday ishni faol izlashga rag‘batlantiradi. Aktiv bandlik siyosatining asosiy komponentlarini ko‘rib chiqamiz.

Kasbga tayyorlash va qayta tayyorlashni tashkil qilish. Mazkur komponent bandlikningfaol siyosatida eng asosiylaridan hisoblanadi. Bu rivojlangan mamlakatlarda zamonaviy texnologiyalarning va ilmiy-texnik taraqqiyotning domimiy harakati bilan bog‘liq. SHu munosabat bilan personalni yangi texnologiyaning (asbob uskunalarning) turlari uchunva yangi mutaxassisliklar (kasblar) bo‘yicha muntazam o‘qitish (qayta o‘qitish) zarur. Ishsiz shaxslarni qayta o‘qitish maxsuso‘quv-kurslari kombinatlari bazasidayoki sanoat korxonalarida amalga oshiriladi. Ishsizlar bepul o‘qitiladi. Ta’lim berishni tashkillashtiradigan korxonalar uchun soliq imtiyozlari belgilanadi. O‘quv-kurslarida o‘qitishda keng ixtisoslikdagi kasblar bo‘yicha tayyorlash, korxonalarda o‘qitishda mazkur tashkilotning o‘ziga xos xususiyatini hisobga olgan holda tayyorlash olib boriladi¹²³.
Aholining alohida kam himoyalangan qatlamlarini ishga joylashtirishda yordam (yoshlar, ayollar, nogironlar, nafaqaxo‘rlarvaboshqalar). Bu guruhlarning har biri uchun ishga joylashishning individual xususiyatlari mavjud. SHunday, yoshlarni ishga joylashtirishda ruxiy-fiziologik omillarni, ularning haqiqatda ish yo‘qligiga yuqori ta’sirchanligi hisobga olish muhim. SHuning uchun, qonunchilik bilan yoshlar uchun kasbga o‘qitish va keyin ishga joylashtirish masalalari bo‘yicha ma’lum imtiyozlar nazarda tutilgan. Ayollarni ishga joylashtirishning xususiyatlari ularning onalik majburiyatlarini bajarishi zarurati bilan bog‘liq, buning uchun qonunchilik bilan mazkur toifadagi fuqarolar uchun ma’lum imtiyozlar va kompensatsiyalar taqdim etiladi¹²⁴.
Nogironlarni ishga joylashtirishda iqtisodiy, ijtimoiy-psixologik va ma’naviy muammolari hisobga olinishi kerak. Eng ahamiyatlisi, keksa insonlarni ishga joylashtirish muammosi. Bu erda davlat ko‘magisiz bo‘lmaydi. Bunday shaxslar uchun eng erta nafaqaga chiqish rasmiylashtiriladi, shuningdek, keksa yoshdagi shaxslarni ishga joylaydigan korxonalar uchun subsidiyalar va soliq imtiyozlari taqdim etiladi.