Samarqand davlat universiteti pedagogika kafedrasi

Fan bo’yicha talabalarning bilim, ko’nikma va

malakalariga qo’yiladigan talablar

“Umumiy pedagogika” o’quv fanini o’rganish jarayonida bakalavrlar quyidagi pedagogik tushunchalar, ularning mohiyatiga oid nazariy bilimlarni puxta o’zlashtirishlari zarur: pedagogika, didaktika, tarbiya nazariyasi, tarbiya turlari, ta’lim menejmenti, uzluksiz ta’lim, uzluksiz ta’lim turlari, ta’lim ishtirokchilari, maxsus pedagogika, pedagogika tarixi, milliy pedagogik meros, jahon ta’lim tizimi.

Shuningdek, talabalar:

• 
  fan metodologiyasi;
  
• 
  pedagogik antropologiya;
  
• 
  pedagogik jarayon mohiyati;
  
• 
  pedagogik faoliyat mazmuni;
  
• 
  pedagog shaxsida namoyon bo’lishi zarur bo’lgan sifatlar;
  
• 
  ta’lim sohasidagi davlat siyosatining asosiy yo’nalishlari;
  
• 
  ilmiy-pedagogik tadqiqot obyektlari va metodlari;
  
• 
  ta’limiy va tarbiyaviy tamoyillar;
  
• 
  an’anaviy va zamonaviy pedagogik ta’limotlar;
  
• 
  ta’lim va tarbiya shakllari, metodlari, vositalari;
  
• 
  ilg’or pedagogik texnologiyalar;
  
• 
  maxsus pedagogikaning asosiy yo’nalishlari;
  
• 
  milliy pedagogik meros va jahon ta’limi tajribasining yosh avlodni shakllantirishdagi ahamiyati;
  
• 
  komil inson, malakali mutaxassisni tayyorlash jarayonining o’ziga xos jihatlari to’g’risida tasavvurga ega bo’lishlari;
  
• 
  O’zbekiston Respublikasining ta’lim sohasidagi siyosati, kadrlar tayyorlash milliy modeli;
  
• 
  ta’lim va tarbiya jarayonlarining o’zaro birligi va aloqadorligi;
  
• 
  o’qitish va tarbiya qonuniyatlari;
  
• 
  ta’lim nazariyasi (didaktika)ning umumiy asoslari;
  
• 
  ta’lim turlari va bosqichlari;
  
• 
  ta’limni tashxis qilish;
  
• 
  tarbiya nazariyasining muhim tarkibiy elementlari;
  
• 
  oila, jamoa va muhitning shaxs tarbiyasidagi o’rni;
  
• 
  o’z-o’zini tarbiyalash va qayta tarbiyalash;
  
• 
  oila tarbiyasi va o’z-o’zini tarbiyalashning o’ziga xos xususiyatlari;
  
• 
  O’zbekiston Respublikasi uzluksiz ta’lim tizimi, uning muhim bosqichlari;
  
• 
  ta’limni boshqarish;
  
• 
  shaxsga ta’lim va tarbiya berish g’oyalarining shakllanish tarixi;
  
• 
  Sharq va G’arb mutafakkirlarining shaxs ta’limi, tarbiyasini tashkil etishga oid qarashlari;
  
• 
  tarbiya, maktab va pedagogik fikrning taraqqiy etish tarixi;
  
• 
  jahon ta’lim tizimi an’analaridan xabardor bo’lishlari;
  
• 
  ta’lim va tarbiya jarayonida milliy pedagogik meros namunalari, jahon ta’limi an’analaridan foydalanish;
  
• 
  pedagogik faoliyatni rejalashtirish;
  
• 
  kasbiy faoliyatni tashkil etishda ta’lim-tarbiyaning zamonaviy shakl, metod, vosita va texnologiyalarini qo’llash;
  
• 
  ta’lim oluvchilar faoliyatlarini nazorat qilish;
  
• 
  o’quvchilarning bilimlarini to’g’ri tashxis qilish va xolis baholash;
  
• 
  qobiliyatli, iqtidorli o’quvchilarni tanlay bilish, ularni rag’batlantirish, iste’dodlarini yanada rivojlantirish chora-tadbirlarini belgilash;
  
• 
  alohida o’quvchi, o’quvchilar jamoasi, ota-onalar bilan yakka tartibda va guruh bo’lib ishlash;
  
• 
  o’quvchilar jamoalarini boshqarish;
  
• 
  ta’lim va tarbiya jarayonlarini samarali tashkil etish;
  
• 
  oila va ta’lim muassasalari o’rtasida o’zaro hamkorlikni qaror toptirish;
  
• 
  pedagogik faoliyat mohiyatini yorituvchi ish hujjatlarini to’g’ri yuritish;
  
• 
  ta’lim menejmentini oqilona olib borish;
  

O’zbekiston Respublikasida pedagogika fanining rivojlanish istiqbollarini belgilash ko’nikma va malakalariga ega bo’lishilari lozim.

“Pedagogik mahorat” fanini o’rganish jarayonida bakalavr tayanch tushunchalar: pedagogik vaziyat, pedagogik vazifalar, pedagogik vazifalarning turlari, pedagogik vazifalarni hal qilish bosqichlari, o’qituvchi va o’quvchi o’rtasidagi muloqot, muloqot turlari, yozma va og’zaki muloqot, muloqot uslubi, pedagogik muloqot tizimi, o’qituvchining nutq madaniyati, notiqlik san’ati, nutq texnikasi, pedagogik nizolar, pedagogik nizo turlari, o’qituvchining aktyorlik mahorati, pedagogik qobiliyat, pedagogik odob, pedagogik nazorat, pedagogik texnika, pedagogik mahorat, pedagogik mahoratning asosiy tarkibiy elementlari, pedagogik madaniyat, pedagogik madaniyatning tarkibiy qismlari, pedagogik boshqaruv, o’quvchilar faoliyatini pedagogik boshqarish, yosh o’qituvchilar tomonidan yo’l qo’yiladigan tipik xatolar, pedagogik san’at, o’qituvchining o’z-o’zini hissiy boshqarishi, pantomimika, mimika, o’qituvchi va o’quvchi hamkorligi, muvaffaqiyatli vaziyatlar, o’quvchilar uchun muvaffaqiyatli vaziyatlarni yaratish usullari va vositalari, ta’lim jarayonida muvaffaqiyatli vaziyatlarni yaratish usullari kabilarni puxta o’zlashtira olishlari zarur.

Shuningdek, talabalar:

- pedagogik vaziyatlarning o’ziga xosligi;

- pedagogik vazifalarning turlari va ularni ijobiy hal qilish yo’llari;

- pedagogik vazifalarni bosqichma-bosqich hal qilish;

• 
  o’z xatti-harakatlarini boshqara olish va bunda rasionallikka erishish;
  

- o’qituvchi va o’quvchi o’rtasidagi muloqotni to’g’ri tashkil qilish;

- nutq madaniyati hamda notiqlik san’atini o’zlashtirish;

- pedagogik, shu jumladan, nutq texnikasi qoidalariga e’tibor qaratish;

• 
  aktyorlik mahorati, pedagogik nazokat, odob, mahorat va boshqaruvni o’zlashtirish;
  

- pedagogik nazokati va odobini takomillashtirib borish;

• 
  nazokat bilan so’zlash texnikasiga rioya qilish;
  
• 
  ta’lim va tarbiya jarayonida aktyorlik elementlaridan foydalanish;
  

- pedagogik qobiliyatni rivojlantirish;

• 
  pedagogik jarayonda har qanday nizolarning oldini olish;
  
• 
  kasbiy mehnatni rasmiy va ijodiy tashkil eta olish;
  
• 
  vaqtdan unumli foydalanish;
  
• 
  kasbiy mahoratni doimiy ravishda oshirib borish;
  
• 
  ilg’or pedagogik tajribalarni faoliyatida ijodiy qo’llay olish ko’nikmalarini puxta o’zlashtirishlari;
  

- yosh o’qituvchilar tomonidan yo’l qo’yiladigan tipik xatolarning oldini olish;

- o’z-o’zini hissiy boshqarish;

- pantomimika va mimikadan to’g’ri, o’rinli va maqsadli foydalanish;

- o’quvchilar bilan o’zaro hamkorlikka erishish;

- o’quvchilar uchun ta’lim jarayonida muvaffaqiyatli vaziyatlarni yaratish;

- pedagogik vaziyatni to’g’ri baholash;

- turli tasodifiy vaziyatlardan chiqa olish;

- pedagogik nizolar mohiyatini to’g’ri baholash va oqilona hal qilish malakalariga ega bo’lishlari lozim.