Samarqand davlat universiteti pedagogika kafedrasi

Nafosat tarbiyasi haqida tushuncha. Maktabda nafosat tarbiyasini berishning mohiyati

Nafosat tarbiyasi- borliqdagi va sa’natdagi go’zallikni tushunish, ulardan zavqlanish va uni yaratishga intilishni tarkib toptirish.

Inson har doim go’zallikka intiladi, undan ma’naviy ozuqa oladi. O’z hayotini, faoliyatini, turmush sharoitini, o’zini o’rab turgan atrof-muhitni go’zalroq bo’lishiga harakat qiladi. Bu hol o’z navbatida uning didini, nozik his-tuyg’ularini shakllantiradi.

Odamlarni o’ziga rom etuvchi go’zallik namunalari hayotning turli jabhalarida namoyon bo’lib, ularni idrok eta bilishga nafosat tarbiyasi katta hissa qo’shadi.SHuning uchun bolaga juda yoshligidan oilada, maktabgacha tarbiya muassasalarida, ayniqsa maktabdan nafosat tarbiyasi alohida e’tibor bilan beriladi.

Nafosat tarbiyasi har bir davrda, har bir xalqda turlicha bo’lsada, uni amalga oshirishning asosiy vositalari, tabiat go’zalligi, badiy ijod namunalari hamda inson shaxsiyatidagi go’zallikni sanab o’tadi. Bu vositalar bir-birini to’ldirib, boyitib beradi.

Barchasidan to’la bahramand bo’lgan kishining ma’naviy boy, yuksak didli bo’lsagina zavqli hayot kechirishi mumkin.

Tabiat o’ziga xos go’zalliklarga ega bo’lib, ma’lum qonuniyatlar asosida o’zgarib, jilolanib turadi. Yil fasllarining almashinuvi tabiatning ranglarini, shakllantirishining, xushbo’y hidlaru, turli jonzotlarning yoqimli tovushini, inson shuriga tortiq etadi. Ular har bir kishini baxtiyor poklik, beg’uborlik olamiga olib kiradi.

Nafosat tarbiyasining yana bir tarbiyasi badiiy ijod namunalari hisoblanadi. Ayrim pedagogik adabiyotlarda badiy tarbiya deb nomlanib, o’z ichiga badiiy adabiyotni, musiqa, qo’shiq va raqs san’atini, teatr va kino san’atini, tasviriy san’atning, haykaltaroshlik, me’morchilik, xalq amaliy san’ati va boshqalarni oladi.

Bu san’at turlarini yoshlarga nafosat tarbiyasi berishdagi imkoniyatlari cheksizdir. Ayrim san’at asarlarini qiymati dunyoviy boyliklarda nihoyat darajada ustun turganidek, badiy tarbiya ham odamlarning ma’naviy boyishlarida tengi yo’q ta’sir kuchiga egadir.

Dunyoning yetti mo’’jizasi sanalgan Misr firavnlarining ehromlari, Bobilning osma bog’lari, Efesdagi Artemida ibodatxonasi, Rodoskiy haykali va Fors orolidagi moyok xayratomuz go’zallik namunalari sanaladi.

Yoshlarga nafosat tarbiyasi berishda inson shaxsiyatidagi go’zallik kuchli ta’sir etuvchi vositalaridan biridir. Har bir kishi o’ziga xos go’zallikka ega bo’ladi.

Rus yozuvchisi A.CHexov “Insonda hamma narsa go’zal bo’lishi kerak», ammo ularning orasida alohida ajralib turadigan ma’naviy go’zallikdir. SHuning uchun ham milliy istiqlolga erishgandan keyin xalqning ma’naviyatini shakllantirishga katta e’tibor berilmoqda.