Samarqand davlat universiteti «mutaxassislikka kirish» fanidan

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI

«MUTAXASSISLIKKA KIRISH» FANIDAN

5-MA’RUZA: Kasbiy kamolot tushunchasi

Psixologiya nazariyasi va amaliyoti kafedrasi

katta o’qituvchisi Ahrorov Voris Yunusovich

Samarqand – 2021 yil

Reja:

• Kasb tanlashga ta’sir etuvchi omillar (qiziqishlar, layoqat, qobiliyat)
• Insonlarga yordam berish (xizmat qilish burchi, kasbning sotsial nufuzi).
• Kasb tanlash asoslari.
• Qadriyatlar tizimida kasbiy faoliyat o’rni.

1. Kasb tanlashga ta’sir etuvchi omillar (qiziqishlar, layoqat, qobiliyat)

Jahon psixologiyasi fanining boy tajribasida amaliy psixologlar tayyorlash bo’yicha nazariy va amaliy ahamiyatga molik ijobiy, tatbiqiy ma’lumotlar muayyan darajada umumlashtirilgan. Yigirmanchi asrning 60-yillaridan boshlab AQSh, Angliya va boshqa shu kabi rivojlangan mamlakatlarda psixologik muammolarga juda katta e’tibor qaratila boshlandi. Hozirgi kunga kelib har bir sohada psixologlar jalb qilingan. Har bir sohada psixolog maslahatiga ehtiyoj sezilmoqda.

Inson qalbini qanday tushunmoq kerak? Nima uchun insonlar turli xil qobiliyatlarga egalar? Ruh nima va uning tabiati qanday? Bunday savollar insonlarni asrlar davomida qiynab kelgan ular o’zlarining savollariga javob topa boshlashgan.

Dunyoni o’rganishga bo’lgan qiziqish orta boshlagan va shu bilan birga insonni bilishga bo’lgan qiziqish ham ortgan. Bu holatni o’rganish uchun albatta insonning holatlarini tahlil qilish talab qilinadi. Ko’pgina olimlar insonning tarkibiy tuzilmasini tahlil qilishga katta e’tibor qaratganlar. Psixologiya fanida inson haqidagi nazariy qarashlar ham albatta mavjuddir.

Kasb tanlashga ta’sir qiluvchi omillarni tahlil qilishdan avval kasb tushunchasiga ta’rif berilishi kerak.

Taniqli psixolog Ye.A.Klimov kasbning turli xil holatlarini tahlil qilib chiqqan: