Samarqand davlat universiteti maktabgacha ta’lim fakulteti maktabgacha ta`lim nazariyasi va metodikasi kafedrasi roʻyxatga olindi

BOLALAR — MYeNING OG‘AYNILARIM
 
Suhbatdosh — Orif Tolib 
 
-Bolalarga atab yozadigan ijodkorlar kam. Balki bu yo‘nalishda katta gaplarni, katta 
dardlarni ifodalab bo‘lmas. Siz nima uchun aynan bolalar adabiyotini tanlagansiz?
-Bolalarga moslab yozish qiyin, shu sababli bu yo‘nalishni tanlaydiganlar kam deyish uncha 
to‘g‘ri emas. Bolalarga yozish, uning ruhiga tenglashib olish, bola qalbiga monand biror narsa 

---

149 
aytish albatta qiyin. Qarshingizga bir bolani o‘tirg‘izib qo‘yganday, u bilan suhbatlashganday 
yozish haqiqatan ham murakkabroq. Bugun bolalarga bag‘ishlangan asarlar juda kam, deyarli yo‘q 
hisob
1-2 aprel kunlari bolalar kitobxonligini himoya qilish kuni bo‘ldi. Shu sanada “Sharq 
ziyokori” kitoblar do‘konida tadbir bo‘lib o‘tdi. Atrofdagilarning e’tiborini bolalar adabiyotiga oid 
kitoblar terib qo‘yilgan tokchaga qaratdim. Chet el adabiyotidan Jonatan Svift, Janni Rodari, 
o‘zimizdan Anvar Obidjon, Farhod Musajonlarning kitoblari bor. Aksariyati qayta nashr. 
Yangilarini 
izladim, 
nari 
borsa 
uch-to‘rt 
bet keladigan asarlarni topdim, xolos.
Mendan oldin Erkin Malik so‘zga chiqib, bir qancha rasmli kitoblarni ko‘rsatdi. Bog‘dorchilikka 
oid – ruschadan tarjima, hayvonot olamiga oid – ruschadan tarjima. Xayriyat, Toshkent haqidagi 
kitob 
original 
ekan.
Bundoq qaraganda, yangi kitoblar nashr etilayotganga o‘xshaydi. “Gulxan” jurnali yoki “Tong 
yulduzi” gazetasida uncha-muncha hikoya, qissalar bosilyapti. Lekin bu to‘qqiz million nafar 
o‘quvchi 
bola 
uchun 
juda 
oz, 
juda-juda 
oz.
Salkam o‘n ming o‘rta ta’lim maktabi bor. Ayrim maktablarning kutubxonasiga kirib qolsangiz, 
lotin alifbosida bosilgan kitoblar kam ekaniga guvoh bo‘lasiz. Shu maktabga qatnayotgan bolalar 
bilan suhbatlashib ko‘raman. “Qani, o‘g‘lim, bu yil qanaqa kitob o‘qiding?” deb so‘rayman. 
O‘ylab-o‘ylab, bitta-yarimta ertakni aytadi, bo‘lmasa – yo‘q. Darslikdagi narsalarni o‘qishadi, lekin 
yaxlit kitoblar ularga yetib bormayapti.
Kitoblar ikki ming, uch ming, besh ming nusxada chiqyapti. Bu oldingiga solishtirganda 
bitta mahallaning kitobi, xolos. Shu ma’noda, bolalarbop asarlar taqchil.
Lekin bolalarga yozish qiyin degan gapga qo‘shilmayman. Lev Tolstoyday buyuk yozuvchi 
bolalar uchun yozgan-ku! G‘afur G‘ulom, Zulfiya kabi shoirlarimiz bolalarga bag‘ishlab she’rlar 
yozgan. Qiyinligini ular ham bilgan, lekin ichki xohish-istak ularga turtki bergan. Bitta achchiq 
gapni aytish joiz: bugungi yozuvchilar bolalar oldidagi mas’uliyatni uncha his qilmayapti. Shu 
o‘sayotgan bolalar ertaga katta yoshdagi kitobxonga aylanadi-ku! O‘qimasdan ulg‘aygan bola katta 
bo‘lgandan keyin ham o‘qimay qo‘ya qoladi.
Yaxshi kitobxonni bolaligidan tayyorlash kerak. Agar gazeta, jurnallar o‘z sahifalaridan 
bolalar uchun joy ajratsa, ularning ongini, tafakkurini shakllantiradigan asarlarni chop etib borsa, 
juda xursand bo‘lardim. Hech bir kishi bolalar oldidagi mas’uliyatini unutmasligi kerak.