Samarqand davlat universiteti I. X. Nasimov, I. Patterson, K. M. Ibodov hozirgi zamon raqobat

―Urugvay raundi‖(
 
Уругвайский раунд переговоров /
Uruguay Round 
of negotiations) – 
investision faoliyatni tartibga solish, intellektual mulk 
muhofazasi, moliyaviy, sug‘urta, transport va telekommunikasiya xizmatlari 
savdosi bo‘yicha ko‘ptomonlama tartibga solish bo‘yicha 1986-1994 yillarda 
GATTning institusional tuzilmasining
 
o‘zgartirilishi. 
Ustun mavqye (доминирующие положение /
dominant position) 

o‘rnini bosuvchisi bo‘lmagan tovar bozorida yoki birining urnini bosadigan 
tovarlar bozorida xo‘jalik yurituvchi subyektning (bir guruh shaxslarning) o‘ziga 
(uzlariga) raqobatni cheklashga hal qiluvchi ta‘sir ko‘rsatish, boshqa xo‘jalik 
yurituvchi subyektlarning bozorga kirish erkinligini kiyinlashtirish yoki ularning 
iqtisodiy faoliyat erkinligini boshqacha tarzda cheklash imkoniyatini beradigan 
xukmron mavqye. 
Vertikal bitimlar
(вертикальные соглашения /
vertical agreement)

ulardan biri tovar yoki moliya bozorida ustun mavqyeni egallab turgan, ikkinchisi 
esa sotuvchi yoki sotib oluvchi hisoblanadigan raqobatlashmaydigan xo‘jalik 
yurituvchi subyektlar o‘rtasidagi kelishib olingan harakatlar va bitimlar. 
Xarberger uchburchagi (триугольник Харберга /
Harberger triangle) 
– 
shunday mahsulot miqdoriki, bu miqdor monopolistning foydasini 
maksimallashtirish, monopol sharoitda bozor muvozanatini ta‘minlashga xizmat 
qiladi. 
Xart-Skott-Rodino qonuni
(
Закон Харт-Скот-Родино / Hart-Scott-
Rodino Act
) – 1976 yilda qabul qilingan boshqa kompaniyalar bilan qo‘lishishi 
rejalashtirilayotgan kompaniyalar nazorat organlariga bir oy muddat ichida habar 
berishi lozimligi, bu muddat ichida nazorat organlari kompaniyalarning qo‘shilish 
sabablarini aniqlash va baholashlari, bu jarayonning antitrest qonunchilikka 
muvofiqligini tekshirishlarini ko‘zda tutuvchi AQShning antitrest qonunchiligi.