Samarqand davlat universiteti huzuridagi xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi

Dunyo tomonlari va azimut 
Dunyo (ufq ) ning 4 ta asosiy va 4 ta oraliq tomoni mavjud. Dunyoning asosiy 
tomonlari quyidagilar:shimol ( 0
0
, 360
0
), sharq ( 90
0
), janub ( 180
0
), g’arb ( 270
0
). 
Dunyoning oraliq tomonlari : shimoli-sharq ( 45
0 
), janubi-sharq ( 135
0
) , 
janubi-g’arb ( 225
0 
), shimoli-g’arb ( 315
0 
) .
3-chizma. Gorizont tomonlari 
Azimut
– (arabcha as-simut-yo’l) - joy yoki xaritada shimol yo’nalishi bilan 
tanlangan narsa yo’nalishi orasidagi burchak. Azimut burchaklari shimol 
yo’nalishidan soat mili harakat yo’nalishi bo’yicha 0
0 
dan 360
0 
gacha hisoblanadi. 
Masalan; 1- chizmada M nuqtaning azimuti 135
0 
ga teng. 
 

 
 
 
 
 
M 

 
 
1-chizma. Yo’nalish azumuti 
Sh-g’.b 
315
0
Sh 
360
0
Sh.sh.shq 
22,5
0
Sh.shq. 
45
0
shq. 
90
0
G’b. 
270
0
j-g’.b 
225
0
j 
180
0
j-sh.q 
135
0
SH 
Shq 
j.shq
.H 
G`. 

---

19 
Ufq ( gorizont) tomonlarini aniqlashga doir masalalar 
1-masala
:Agar o’quvchi maktabga 45
0
azumut bilan borgan bo’lsa, uyiga 
qaysi yo’nalish va azimutda qaytadi? (yodingizda tuting to’g’ri va teskari 
oriyentirlash burchaklari orasidagi farq 180
0
ni tashkil etadi). 
Yechimi: 
45
0 
azimut - sh.sh.q tomonga to’g’ri keladi. (bu oraliq tomon 
hisoblanadi).Shimoli-sharqning teskari tomoni janubi-g’arb hisoblanadi . 
45
0
+ 180
0
= 225
0