Samarqand davlat universiteti fizika fakulteti optika kafedrasi

Xavfsizlik bo’yicha ko’rsatmalar
Diqqat: Barcha spektral lampalar foydalanish jarayonida qizib ketadi! Foydalanish vaqtida ularga qo’l tegizmang va ularni almashtirishdan oldin foydalanilgandan so’ng sovushini kuting.
Tarkibida Cd, Hg yoki Tl mavjud spektral lampalar ultrabinafsha nurlarini tarqatadi! Shu tufayli faqat yopiq korpusli fonar bilan ishlang va hech qachon to’g’ridan-to’g’ri nurga qaramang.
Zarur hollarda, ish vaqtida qo’llaringizni kuyishdan, ultrabinafsha nurlanishdan va sochilgan shishadan himoyalash uchun qo’lqoplardan foydalaning.
Spektral lampa korpusi yupqa korpus bo’lganligi tufayli u bilan ehtiyotkorlik bilan
ishlang va ko’zdan xavfsiz masofada tuting
(II) formulasi yordamida nurlarni VideoComda fokuslash uchun f=150 mm linzani rostlash mumkin. Fales teoremasini hisobga olib, shubhasiz, G ob’ekt kengligi va balandligi hamda B tasvir masshtabi b.ga nisbatan g masofasiga muvofiqdir. Taalluqli ravishda, tirqish kengligi juda kichik tanlanishi kerak. Aks holda, nurlar kengayishi 2-tajriba qismida ikki natriy chizig’ini ajratish uchun yetarlicha o’lchamda bo’lmaydi.


Sozlash
Sozlash 3-rasmda ko’rsatilgan.
Birinchidan, taqdim qilingan vintlardan foydalanib ikkita optik stendni sharnirli birikmaga ulang. Uzun optik stendi qo’zg’aluvchan birikmaga ulanishi kerak.
- Optik stendlarni gorizontal bo’yicha to’g’rilash uchun ularning rostlash oyoqchalaridan foydalaning.
- Tutqichni prujinali tutqich bilan sharnirli birikmaga o’rnating.
- Difraksion panjarani yuqoriga belgili tutqich ichiga mahkamlab qo’ying.
- Panjarani qisqa optik stendga perpendikulyar tarzda to’g’rilab qo’ying.
- Qisqa optik stendga to’rtta difraksion panjarani o’rnating.
- Quyidagi optik elementlarni reyterlardagi panjaraga chapdan o’ng tomonga tartibida o’rnating: spektral lampalar korpusi, f=50 mm linzalar, rostlanadigan tirqish, f=150 linzalar.
- Reyterlarning aniq holati keyinroq ishlayotgan lampa sharoitida aniqlanadi.
- Asbob-uskunalarni kichik optik stendga perpendikulyar, bir-biriga parallel tarzda to’g’rilab qo’ying.
- Rostlanadigan tirqishning yonlama qirrasi spektral lampa tomonidan joylashtirilishi kerak.
- 150 mm linzaning yonlama qirrasi ham spektral lampa yo’nalishida joylashtirilishi kerak.
- Beshinchi optik reyterni uzun optik stendga ulang.
- VideoComni beshinchi optik reyterga mahkamlab qo’ying va old qismiga kamera linzasini o’rnating.
- VideoCom optik reyterni panjaraga imkon qadar yaqinroq surib qo’ying.
- Taqdim qilingan ta’minot blokidan foydalanib, VideoComni rozetkaga ulash orqali elektr ta’minotni ulang.
- Shaxsiy kompyuterni USB orqali (bu ham to’plamga kiritilgan) VideoComga ulang.
- Universal shtepselni devordagi rozetkaga, spektral lampa korpusini esa universal shtepselga ulang.
- Shaxsiy kompyuterda “VideoCom Intensities”ni ishga tushiring.
- Dastur VideoComga muvofiq kelganligini tekshirib ko’ring

(Linza, f=50; Linza, f=150; Optik stend; Spektral lampa; tirqish; difraksion panjara; Optik stend; Kamera linzasi) 2-rasm: Tajribani sozlash chizmasi.

3-rasm: Fokus uzunligini joriy qilish va nol nuqtani siljitish

4-rasm: Doimiy panjara yoki ma’lum to’lqin uzunligi orqali kalibrlash.

5-rasm: Tajribani sozlash