Samarqand davlat universiteti filologiya fakulteti mumtoz adabiyot tarixi kafedrasi

YB uchun “Yozma ish” savollari

1. Adabiyotshunoslik fanining tarkibiy qismlari haqida umumiy ma`lumot.

2. "O'zbek mumtoz adabiyoti tarixi" fanining predmeti, maqsad va vazifalari.
3. O'zbek adabiyotini davrlashtirish masalasi.
4. O'zbek mumtoz adabiyotining taraqqiyot bosqichlari.
5. IX-XI asrlarda fors-tojik tilidagi adabiyotning shakllanish omillari (mahalliy davlatlar, fors-dariy adabiy tili).
6. Ro`dakiy hayoti va adabiy merosi (shaxsiyatiga oid ma`lumotlar, she`riyati, "Bo`yi jo`yи mo`liyon" qasidasi).
7. Firdavsiy hayoti, "Shohnoma" epopeyasining tuzilishi, "SHohnoma"da Rustam timsoli.
8. Umar Xayyom ruboiylarida falsafiy-axloqiy masalalar talqini.
9. Islomgacha bo'lgan davr adabiyotini o'rganish manbalari.
10. Qadimgi diniy kitoblar; "Avesto" haqida ma'lumot.
11. Qadimgi afsona va rivoyatlar
12. Urxun-Enasoy obidalari
13. Qadimgi she`riyat va qo'shiq namunalari
14. Yusuf Xos Hojib yashagan davr xususiyatlari.
15. Yusuf Xos Hojib hayoti va ijodini o`rganish tarixi.
16. "Qutadg'u bilig" dostonining qo`lyozma nusxalari.
17. "Qutadg'u bilig" dostoni kompozitsiyasi (vazn, she`riy shakl, boblar mundarijasi).
18. "Qutadg'u bilig" dostonidagi asosiy timsollar, ularning ramziy va g’oyaviy xususiyatlari.
19. "Qutadg'u bilig" dostonining badiiy xususiyatlari.
20. Didaktik adabiyot, uning manbalari va o`ziga xosligi.
21. Ahmad Yugnakiy va uning "Hibat ul-haqoyiq" dostonini o`rganish tarixi, asar qo`lyozmalarи va nashrlari.
22. "Hibat ul-haqoyiq" dostoni kompozitsiyasi (vazn, she`riy shakl, boblar mundarijasi).
23. Ahmad Yassaviy hikmatlarining janr xususiyatlari.
24. Ahmad Yugnakiy va Ahmad Yassaviy to`rtliklarining g’oyaviy-badiiy xususiyatlari (bilim, til odobi, saxovat, tavoze`, qanoat, nafs tarbiyasi masalalari).
25. "Qutadg'u bilig" dostonida to`rtlik shaklidagi she`rlarni, ularning dostonga kiritilish omillarini aniqlash.
26. "Qutadg'u bilig" dostonidagi to`rtliklarning mavzusi, mazmuni va g’oyaviy xususiyatlarini tahlil qilish.
27. "Hibat ul-haqoyiq" dostonining bilim va jaholat, til odobi, saxiylik va baxillik, dunyoning egriligi haqidagi boblaridan to`rtliklar tahlili.
28. "Qutadg'u bilig" va "Hibat ul-haqoyiq" dostonlaridagi to`rtliklarning mushtarak va xususiy belgilari.
29. "Qisas ul-anbiyo"da muallif shaxsiyati (asar muqaddimasi va xotimasi tahlili).
30. "Qisas ul-anbiyo" manbalari (asarda tilga olingan diniy va tarixiy asarlar, ularning mualliflari haqida ma`lumot to`plash).
31. Yusuf (a.s) qissasi Rabg’o`ziy talqinida (qissaning qisqacha mazmunini konspektlashtirish, asosiy obrazlar tahlili).
32. "Qisas ul-anbiyo"dan umumta`lim maktab darsliklariga kiritilgan hikoyatlarni jamlash va tahlil qilish (7-, 9-, 10-sinf darslik va majmualari).
33. "Noma" atamasining lug’aviy va istilohdagi ma`nolari.
34. Xorazmiy hayoti va ijodini o`rganish tarixi
35. "Muhabbatnoma"ning qo`lyozma nusxalari va nashrlari.
36. "Muhabbatnoma" kompozitsiyasi, noma janrining o`ziga xosligi.
37. Nomalarning g’oyaviy-badiiy xususiyatlari.
38. Noma janrining XIV-XV asrlardagi taraqqiyoti (Xo`jandiyning "Latofatnoma", Said Ahmadning "Taashshuqnoma", Yusuf Amiriyning "Dahnoma" asarlari).
39. "Gul va Navro'z" hamda "Yusuf va Zulayho" dostonlarining muallifi masalasidagi munozaralar haqida umumiy ma'lumot.
40. "Gul va Navro'z" dostonining syujeti, asosiy timsollari, asarning g’oyaviy mundarijasi.
41. "Gul va Navro'z" dostonidagi salbiy timsollar ta`rifi (Bahman, Yaldo, Najdiy).
42. "Yusuf va Zulayho" dostonining syujeti, asosiy timsollari.
43. Dostonda diniy aqidalar va axloqiy qadriyatlarning badiiy ifodasi.
44. Alisher Navoiyning "Majolis un-nafois" tazkirasida Mavlono Atoyi va Mavlono Sakkokiy haqidagi ma`lumotlar.
45. Mavlono Atoyi ijodini o`rganish tarixi (devon qo`lyozmasi, nashrlari, Samoylovich, Sayfiddin Raf`iddin).
46. Sakkokiy tarjimai holi va lirik merosiga oid ma`lumotlar.
47. Atoyi va Sakkokiy g’azallarining o`ziga xos xususiyatlari (vazn, kompozitsiya, mavzu, g’oya, badiiy tasvir vositalari).
48. Sakkokiy qasidalari.
48. "Funun ul-balog’a"da Atoyi va Sakkokiyga nisbat berilgan baytlar manbaini aniqlash.
49. Atoyining "Ul sanamkim, suv yaqosinda paridek o`lturur", "Jamoling vasfini qildim chamanda", "Ey begim, ushbu yuz, degul, shams bila qamarmudur?" misrasi bilan boshlanuvchi g’azallari tahlili.
50. Sakkokiyning "Kim ermas ul oy mubtalosi" misrasi bilan boshlanuvchi g’azali tahlili.
51. Sakkokiyning "Jahondin ketti tashvish-u mabodoyi amon keldi" misrasi bilan boshlanuvchи qasidasi tahlili.
52. Navoiyning "Majolis un-nafois" tazkirasida Mavlono Lutfiy haqidagi ma`lumotlar.
53. Navoiyning "Nasoyim ul-muhabbat" tazkirasida Mavlono Lutfiy haqidagi ma`lumotlar.
54. Ahmad Taroziyning "Funun ul-balog’a" asarida Mavlono Lutfiy zikri.
55. Lutfiy "Devon"ining qo`lyozmalari, o`rganilishi va nashrlari (S.Эrkinov, Э.Axmadxo`jaev, B.Valixo`jaev).
56. Lutfiy g’azallarining o`ziga xos xususiyatlari.
57. Lutfiyning kichik janrlardagi she`rlari (to`rtlik, ruboiy, tuyuq, qit`a, fard; R.Orzibekov, G.Xoliqulova, S.Tohirov maqolalari).
58. Lutfiyning "Ayoqingga tushar har lahza gesy", "Nqzuklik ichra belicha yo'q tori gesuyi" misrasi bilan boshlanuvchi g’azallari tahlili.
59. Lutfiy ruboiylari tahlili. ("Sensan sevarim" to`plamidan vazni va qofiyalanishiga ko`ra ruboiy janriga oid she`rlarni aniqlash va tahlil qilish).
60. Lutfiy tuyuqlari tahlili.
61. Navoiyning "Majolis un-nafois" taskirasi 8-majlisi tavsifi.
62. Husayniy devonining nashrlari va kompozitsiyasi haqida ma`lumot to`plash.
63. Husayniyning "Telbarab itgan ko`ngulni istadim har yon borib" misrasi bilan boshlanuvchи g’azallari tahlili.
64. Husayniy va Navoiy - ijodiy hamkorlik qirralari.
65. Navoiy hayoti va ijodini o`rganishda shoirning o`z asarlari birlamchimanba sifatida.
66. Navoiy hayoti va ijodining zamondoshlari tomonidan o`rganilishi.
67. "Boburnoma", "Badoe` ul-vaqoe`", "Tarixi Rashidiy" asarlarida Alisher Navoiy zikri.
68. Alisher Navoiy ijodining g’arb davlatlarida o`rganilishi.
69. Sobiq Ittifoq davrida Alisher Navoiy ijodining o`rganilishi.
70. Mustaqillik davri navoiyshunosligi.
71. Alisher Navoiyning hayot yo`li:
- bolalik davri,
72. Alisher Navoiyning hayot yo`li:
- Mashhaddagi hayoti,
73. Alisher Navoiyning hayot yo`li:
- Navoiy Samarqandda,
74. Navoiy davlat va jamoat arbobi.
75. Alisher Navoiyning she`riyatdagi ilk qadamlari, "Ilk devon": yaratilishi, kompozitsiyaси.
76. "Badoyi` ul-bidoya" va "Navodir un-nihoya" devonlarining tuzilishi, tarkibi.
77. Navoiyning turkiy she`riyati kulliyoti - "Xazoyin ul-ma`oniy":
- devon debochasidagi ma`lumotlar,
- devon tuzilishi, tarkibi.
- devonda janrlar taqsimoti.
78. "Devoni Foniy" va Alisher Navoiyning forsiy merosi.
79. Navoiyning hamd g’azallari: "Zihi husnung zuhuridin tushub har kimga bir savdo".
80. Navoiyning falsafiy-tasavvufiy g’azallari: "Ashraqat min aksi shamsil ka`si anvorul hudo".
81. Navoiyning musalsal g’azallari: "Yordin ayru ko`ngul mulkedurur sultoni yo`q".
82. Navoiyning tazmin musammatlari (O`z g’azallari va o`zga shoirlar g’azallariga bitgan tazminlari tahlili).
83. Alisher Navoiy qit`alarida ijtimoiy-falsafiy va axloqiy masalalar.
84. Alisher Navoiy ruboiylarining g’oyaviy-badiiy xususiyatlari.
85. Alisher Navoiyning tuyuq janridagi mahorati.
86. Navoiy fardlari badiiyati.
87. Xamsanavislik an`anasining tarixi haqida umumiy ma`lumot (Nizomiy Ganjaviy, Amir Xusrav Dehlaviy, Jomiy, Ashraf, haydar Xorazmiy; beshlik, mavzular, vaznlar)
88. Alisher Navoiyning xamsanavislik va xamsanavislarga munosabati ("Saddi Iskandariy" dostonining 5-8 boblari tahlili).
89. Alisher Navoiy "Xamsa"sining yaratilish jarayoni ("hayrat ul-abror" dostonining 12-15 boblari tahlili).
90. Navoiy "Xamsa"si kompozitsiyasining umumiy belgilari (sanalar, mavzular, vazn, bob va baytlar, yakka syujet, ko`p syujet, qoliplangan syujetlar).
91. "Hayrat ul-abror" dostonidagi maqolat va hikoyatlar mundarijasi.
92. "Hayrat ul-abror" dostonida karam haqidagi maqolat va hikoyat tahlili.
93. "Hayrat ul-abror" dostonida adab haqidagi maqolat va hikoyat tahlili.
94. "Hayrat ul-abror" dostonida ilm haqidagi maqolat va hikoyat tahlili.
95. "Hayrat ul-abror" dostonidagi yakunlovchi hikoyat tahlili.
96. "Farhod va Shirin" hamda "Layli va Majnun" dostonlarida salaflari ijodiga munosabat (muqaddima boblari tahlili).
97. Farhodga ism qo`yilishi va uning talqinlari.
98. Farhodning Yunon safari (tilsimlar va ularning ramziy ma`nolari, Suqrotning Farhodga nasihatlari).
99. Xusrav va Farhod munozarasi matnini tahlil qilish.
100. Majnun va Layli timsollariga tavsif (Ularning Farhod va Shirin timsollariga o`xshash hamda farqli jihatlari).
101. "Layli va Majnun" dostonida hayvonlar va qushlar timsollari.
102. “Sab’ayi sayyir” dostonida ov manzarasi va uning qiyosiy tahlili (Firdavsiy, Nizomiy va Amir Xusrav asarlari bilan qiyoslash).
103. “Sab’ayi sayyir” dostonida "Farrux va Axiy" hikoyati tahlili.
104. “Sab’ayi sayyir” dostonida "Zayd zargar" hikoyati tahlili.
105. “Sab’ayi sayyir” dostonida "Mehr va Suhayl" hikoyati tahlili.
106. “Sab’ayi sayyir” dostonida "Muqbil va Mudbir" hikoyati tahlili.
107. “Sab’ayi sayyir” dostonida Xorazmlik musofir hikoyati tahlili.
108. Iskandar haqidagi syujet tarixiga oid qisqacha ma`lumot to`plash.
109. "Saddi iskandariy" dostoni kompozitsiyasi (muqaddima, asosiy qism, xotima, asosiy qism kompozitsiyasining o`ziga xosligi).
110. "Saddi iskandariy" dostonida Iskandar sarguzashtining qisqacha mazmuni.
111. "Saddi iskandariy" dostonidagi kiritma hikoyatlar, ularning g’oyaviy-badiiy yuklamasi.
112. "Saddi iskandariy" dostonining beshinchi va sakson to`qqizinchi boblari tahlili.
113. "Lison ut-tayr" dostonining yaratilishi (Fariduddin Attor va uning "Mantiq ut-tayr" dostoni haqida, doston xotimasidagi bob tahlili).
114. "Lison ut-tayr" dostonining tuzilishi (vazn, boblar, muqaddima boblari tahlili).
115 "Lison ut-tayr" dostoni syujeti va asosiy timsollari (Simurg’, hudhud, qushlar, vodiylar).
116. "Lison ut-tayr" dostonidagi kichik syujetlar, ularning g’oyaviy-badiiy xususiyatlari.
117. "Lison ut-tayr" dostonidagi vodiylar, ularning falsafiy-tasavvufiy mohiyati.
118. Navoiyning nasriy merosi haqida umumiy tushuncha (tasnif, 20 tomlik MAT asosida).
119. Navoiy nasrida tarixiy, diniy va axloqiy-didaktik mavzular ("Tarixi muluki ajam", "Tarixi anbiyo va hukamo").
120. "Mahbub ul-qulub" asarining yaratilish tarixi va kompozitsiyasi (ta`rix she`r, bo`limlar, boblar, fasllar).
121. "Mahbub ul-qulub"da ijtimoiy tabaqalar ta`rifi (sultonlar, shoirlar, dehqonlar, tabiblar, xarobot ahli).
122. "Mahbub ul-qulub"da axloqiy masalalar (qanoat, tavoze`, ishq)
123. Navoiyning ilmiy nasri (ilm sohalari bo`yicha umumiy ma`lumot).
124. "Muhokamat ul-lug'atayn" asarining filologik ahamiyati.
125. Navoiyning adabiyotshunoslikka oid asarlari, "Mezon ul-avzon" va aruzshunoslik.
126. "Majolis un-nafois" va XV asr adabiy muhiti (asar tuzilishi, majlislar mundarijasi (Atoyi, Sakkokiy, Lutfiy haqidagi ma`lumotlarni takrorlash; Jomiy va husayniy haqidagi ma`lumotlar tahlili).
127. Navoiyning "Nasoyim ul-muhabbat" tazkirasi (asar muqaddimasi tahlili; Ahmad Yassaviy, Adib Ahmad, hakim Ota, Lutfiy haqidagi qismlarni takrorlash; Pahlavon Mahmud (Pakkayor), Jomiy haqidagi qismlar tahlili).
128. Bobur sheriyatining mavzu ko'lami.
129. Bobur g'azallaridan birining poetik tahlili.
130. Bobur ruboiylari tahlili, vazn xususiyatlari.
131. "Boburnoma"ning yaratilishi, tuzilishi, tarkibi.
132. "Boburnoma"da tarixiy shaxslar (H.Boyqaro, A.Navoiy) tasviri.
133. "Boburnoma" da Samarqand va Hirot tasviri.
134. "Boburnoma" da Bobur she'riyati namunalari.
135. XVI asrda Hindistonda turkiy she'riyatning shakllanish omillari.
136. Muhammad Bayramxonning turkiy devonida an`ana va o'ziga xoslik.
137. Komron Mirzo ijodining janr xususiyatlari, badiiyligi.
138. "Humoyunnoma" asarining tarixiy - badiiy ahamiyati.
139. Shayboniyxon va Muhammad Soleh ijodi
140. Shayboniy she'riyati, g'azallarining poetik tahlili.
141. "Shayboniynoma" asari va unda shayboniylar hamda temuriylar tasviri.
142. Xoja hayoti va ijodi: "Maqsad ul- atvor", "Miftoh ul adl" va "Gulzor"
143. "Miftoh ul adl" va "Gulzor" to'plamlarining g'oyaviy-badiiy xususiyatlari, hikoyatlar tahlili.
144. Majlisiy va uning "Qissai Sayfulmuluk" asari.
145. "Qissai Sayfulmuluk" asaridagi bosh timsollarni ta'riflab berish.
146. Bobur hayoti va ijodini o`rganish tarixi ("Boburnoma", "Humoyunnoma", "Tarixi Rashidiy", "Muzakkiri ahbob", N.Ilminskiy Shafiqa Yorqin, I.V.Stebleva, P.Shamsiev, S.Hasanov, S.Azimjonova, B.Valixo`jaev).
147. Bobur "Devon"lari haqida ma`lumot bering ("Qobul", "Hind", I.V.Stebleva, Shafiqa Yorqin, S.Azimjonova, janrlar, g’azal, ruboiy).
148. "Muxtasar" asari haqida ma`lumot bering (aruz, S.Hasanov, 1971, rukn va bahrlar, 21 bahr).
149. "Muzakkiri ahbob" (Nisoriy) tazkirasining XVI asr o`zbek adabiyotini o`rganishdagi ahamiyati.
150. "Volidiya asari haqida nimani bilasiz? (Xo`ja Ahror, naqshbandiya, forsiy, tarjima, masnaviy, tariqat odobi, imon kalimasi).