Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

17-rasm. Bezli tukchalar: 
1, 2, 3 –pelargoniyani barg bandi (Pelargonium zonale); 4, 5 – qoraqatni barg bandi (Ribes 
nigrum); 1 va 2 – sekret (efir moyi), kutikula osti; 3 – kutikula yorilgandan so‘ng chiqqan efir 
moyi; 4 va 5 – tukchalardan, efir moyi spirt bilan olingan. 
 
Ba’zan  tashqariga  sekret  chiqaruvchi  to‘qimalar  dag‘al  bezlar  shaklida  bo‘ladi,  ularga 
emergenslar  deb  ataladi.  Emergenslar  hosil  bo‘lishida  epidermadan  tashqari,  ichki  to‘qimalar 
ham qatnashadi. 
Nektarlar  o‘zidan  qandli  suyuqlik  –  nektar  chiqaradi  va  hasharotlarni  jalb  etadi. 
Nektarlarni  ajratuvchi  hujayralari  quyuq  sitoplazmaga  ega  bo‘lib,  modda  almashinuvida  faol 
qatnashadi. 

---

 
64 
Tashqariga  sekret  chiqaruvchi  to‘qimalarga  hasharotxo‘r  o‘simliklarning  (nepentis, 
rosyanka) h a z m b e z l a r i ham kiradi.  Bu bezlar tomonidan chiqariladigan shira tarkibida 
ferment va kislotalar bo‘lib, tutilgan hasharotlar hazm etiladi.