|
83
8- mavzu: Badiiy gimnastikaning rivojlanish tarixi
REJA:
1. Kirish.
2. Badiiy gimnastika tarixi
3. Badiiy gimnastika elementlarini paydo bo`lish tarixi
4. Badiiy gimnastika dasturi va musobaqa qoidalarini uzluksiz
takomillashuvi
5. Xalqaro maydondalarda O`zbekiston badiiy gimnastikachi qizlarimizning
o`rni
6. O`zbekistonda badiiy gimnastikaning rivojlanishi.
Tayanch iboralar:
Dramatik, emosional tus, ritm, intellektual,
federatsiya,
predmet, forum.
KIRISH
Mustaqil davlatimizning ertangi kuni, uni gullab-yashnashi va rivojlanishi
ko’p jihatdan o’sib kelayotgan yosh avlodning sog’lom bo’lishiga bog’liq. Bu esa
o’z navbatida,Vatanimiz kelajagi-farzandlarimizning jismoniy, aqliy va ma’naviy
kamol topishi uchun qulay sharoitlar yaratishni taqazo etadi.
Respublikamiz Prezidenti I.A.Karimov “Barkamol avlod O’zbekiston
taraqqiyotining poydevori” nutqida ta’kidlaganlaridek, ”Barchangiz yaxshi
84
bilasizki, kelajak avlod haqida qayg’urish, sog’lom, barkamol naslni tarbiyalab
etishtirishga intilish-bizning milliy xususiyatimizdir”
1
.
1992-yilda “Jismoniy tarbiya va sport” to’g’risidagi 27 moddadan iborat
O’zbekiston Respublikasi qonunlari xalqimizni sog’lomlashtirishda davlatimizning
yana bir karra g’amxo’rligidan dalolat beradi.
Respublika
Prezidenti
I.A.Karimovning
farmonlari,
buyruqlarida
mamlakatimiz aholisini sog’lomlashtirishga qaratilgan bo’lib,jismoniy tarbiyaga
katta e’tibor berilgan.
1999-yil 27-may 271-sonli “O’zbekistonda jismoniy tarbiya va sportni
yanada
rivojlantirish
chora-tadbirlari
to’g’risida”,
2002-yil
24-
oktyabr”O’zbekiston bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasini tuzish
to’g’risida”gi Qarorlari mamlakatda mamlakat aholisining salomatlagini
yaxshilash,ayniqsa,talaba-yoshlar jismoniy taraqqiyotini tarbiyalab etishtirishda
eng muhim omillardan biri sifatida xizmat qilmoqda
2
.
O’zbekiston eng qadim zamonlardan buyon inson yashab kelayotgan
joylardan,eng eski madaniyat o’choqlaridan biridir.
O’zbekiston hududidagi turli joylarda (Surxondaryo, Samarqand, Toshkent,
Xorazm viloyatlarida) topilgan quyi paleolit davriga mansub tosh qurollar, o’sha
zamon kishilarining manzilgohlari, dehqonchilik madaniyati, irrigatsiya qurilishi,
chorvachilik izlari, eramizdan oldingi ikkinchi ming yillikning oxirlari va birinchi
ming yillikning boshlariga mansub bronzadan ishlangan buyumlar, qurollar va
hokazolar ana shundan daololat beradi.
O’zbeklarning qadimgi ajdodlari o’z yuksak ajdodlari o’z yuksak
madaniyatini vujudga keltirguncha og’ir yo’lni bosib o’tishda zo’r jasorat
ko’rsatganlar, tabiat bilan kurashga bardosh bera olganlar. Bu esa xalqdan jismoniy
1
I.А.Kаrimоv.Univеrsiаdа 2002-yil spоrt musоbаqаlаrigа yubоrgаn tаbrigi.Mа’rifаt gаzеtаsi, 2002-yil 22-
mаy.
2
O’zbеkistоn Rеspublikаsi bоlаlаr spоrtini rivоjlаntirish jаmg’аrmаsini tаshkil etish to’g’risidа
O’zbеkistоn Rеspublikаsi Prеzidеntining 2002-yil 24-yil RG’ 315-fаrmоni
85
baquvvat bo’lishni talab qilar edi. O’zbekiston zaminida ilgari yashagan xalqlar
hayotiga tasodifan kirib qolgan emas, ularning ko’p asrlik tarixi bor.
IX-XI asrlarda (Somoniylar hukmronlik qilgan darvda) O’rta Osiyo xalqlari
hayotida fan, madaniyat va san’at ancha ravnaq topgan bu davrda o’zbek xalqi
dunyoga bir qator atoqli olimlar etkazib beradi. Bu haqida M.Musaevning
“O’zbekiston SSR” kitobida R.Ismoilov, Yu.Sholomskiyning “O’zbekiston
fizkultura tarixi”k itoblarida qator ma’lumotlar berilgan.
Temuriylar hukmronligi davrida (1370-1570) o’zbek feodal davlati hayotida
harbiy san’at hamda jismoniy mashqlarning xilma-xil turlari yanada rivoj topdi.
Buni isbotlovchi dalillar I.R.Ismoilov, Yu.Sholomskiyning “O’zbekiston fizkultura
tarixi”asarlarida keng yoritib berilgan.
Ulug’ o’zbek shoiri, mutafakkiri A.Navoiyning “Hamsa”sida ham xuddi
shunga o’xshash jismoniy mashqlar ahamiyatini ko’rsatib berilgan.
Har bir davlat,jamiyat jismoniy madaniyatniig umumiy tarixi bo’yicha,aynan
o’ziga xos bo’lgan an’analarga egadir.Gimnastika bo’lg’usi sport turi sifatida
o’zgarib turgan turli tuzimlar sharoitidagi jismoniy tarbiyaning an’anaviy va
noan’anaviy vositalari majmuiga aylangan edi.
O’rta Osiyo hududida, jumladan O’zbekistonda davolash, sog’lomlashtirish,
amaliy jismoniy madaniyatning elementlari va yo’nalishlari ilmiy asoslanlangan
tarixiy ildizlariga egadir (Alpomish, Ibn Sino, Amir Temur va boshqalar).
Mazkur ma’lumotlar, qo’llaniladigan vositalar, O’zbekiston aholisi alohida
guruhlarda jismoniy qobiliyatlarining namoyon bo’lishi va rivojlanishi haqida keng
tasavvur beradi.
Ushbu sport turida jismoniy madaniyat bilan shug’ullanuvchilarning katta
guruhi murukkab mashqlar va qobiliyatlarni yuksak texnik darajada bajarishni
qisqa vaqt ichida o’rgana olar edilar.
Joylarda
bolalar
uchun
sport
maktablarining
tashkil
etilishi,
gimnastikachilarning turli musobaqalardagi chiqishi, birinchi sport ustalarining eng
yaxshi yutuqlari, Olimpiya o’yinlarida ishtirok etish, mustaqil O’zbekiston
Respublikasida sportchilarning yangi mavqei, yuksak natijalarga erishgan
86
gimnastikachilar mahorati, bularning barchasi shu ajoyib sport turi tarixini tashkil
etadi. Jahonning taniqli sportchilari orasida O’zbekiston gimnastikachilari qanday
o’ringa ega bo’lishgan? Ular Respublika nufuzini ko’tarishga qanday hissa
qo’shmoqda?
Mustaqillikka erishgach, respublika rahbariyati gimnastikachilarni jahonda
davlatimiz nufuzini ko’tarishga hamda ularning qo’shayotgan hissalarini yuqori
baholamoqda. Shuning uchun ham bizning gimnastikachilar haqidagi ma’lumotlar
yurtimizda sodir bo’layotgan rasional o’zgarishlarni yaqqol ko’rsatib berdi.
Fanning tarixiy qimmatini shu fan rivojlanish tarixi, o’tmish xotiralari, xalq
an’analariga hurmat, ma’naviy boylik, o’quv mashg’uloti uchun nazariya, talaba va
tinglovchilarni o’qitish uchun uslubiyat tashkil etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
