Samarqand davlat chet tillari instituti tarjima nazariyasi va amaliyoti fakulteti yapon tili yo

Kurs ishining maqsadi va vazifalari: ushbu kurs ishining maqsadi Yaponiyaning 80-90-yillardagi butun dunyoda hayron qoldirgan iqtisodiyoti moʻjizasi, dunyoning yetakchi davlatlari qatorida oʻrin egallashi toʻgʻrisida maʼlumot berish;

Kurs ishining tuzilishi: Kirish, ikki bob, toʻrtta paragraf, xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat.

I BOB. Yaponiyaning dunyodagi mustaqil oʻrni (1971-1980)

1.1 Iqtisodiy yuqori oʻsish surʼatlari davrining oxiri

Yuqori oʻsish surʼatlari davrining ijtimoiy-iqtisodiy natijalari. Iqtisodiy taraqqiyotning jadal rivojlanishi Yaponiyaga urushdan keyingi dastlabki oʻn yilliklarda duch kelgan vazifalarni hal qilishga imkon berdi - sanoatni rivojlantirish boʻyicha yetakchi kapitalistik mamlakatlardan orqada qolishga barham berish, ishlab chiqarish va eksport tarkibini ogʻir sanoat foydasiga oʻzgartirish, ijobiy toʻlov balansiga erishish va ishchi kuchining bandligini taʼminlashdan iborat edi.

Ushbu davrda Yaponiya oʻzining iqtisodiy rivojlanishida katta sakrashni amalga oshirdi. Yengil sanoat va qishloq xoʻjaligi ustun boʻlgan oʻrtacha rivojlangan mamlakatdan u dunyodagi sanoat qudrati boʻyicha yetakchi mamlakatga aylandi. 1957-1973-yillarda yalpi ichki mahsulotda qishloq xoʻjaligining ulushi 18,7 foizdan 5,9 foizgacha pasaygan va sanoat ulushi 32,3 foizdan 44,7 foizgacha oʻsgan.¹ Doimiy savdo yetishmasligi boʻlgan mamlakatdan Yaponiya katta savdo aylanmasiga ega mamlakatga aylandi va bu unga kapitalni eng yirik eksport qiluvchilaridan biriga aylanishiga imkon berdi.

Shu bilan birga, iqtisodiyotning tez oʻsishi bir qator muhim muammolarni keltirib chiqardi. Ulardan eng xavflisi - bu moddiy intensiv ishlab chiqarishlarning haddan tashqari rivojlanishi tufayli atrof-muhitning ifloslanishi edi. Shu bilan birga, sanoat uchun foydalanish uchun yer va suv yetishmasligi, butun mamlakat boʻylab ishlab chiqarishning juda notekis taqsimlanishi, ishchi kuchining yetishmasligi (ayniqsa yoshlar) va bir qator sanoat tarmoqlarida asosiy kapitalning haddan tashqari toʻplanishi ham boʻlgan.

Bundan tashqari, aholining turmush darajasi boʻyicha Yaponiya hali ham yetakchi kapitalistik mamlakatlardan ancha orqada qolgandi. Garchi oʻsha davrda sanoatda haqiqiy ish haqi deyarli ikki baravar oshgan boʻlsa-da, oʻrtacha soatlik ish haqi rivojlangan mamlakatlarga qaraganda ancha past edi (1969-yilda AQSh darajasining atigi 25% va Angliya va Germaniya darajasining 60%).

Yaponiyada uy-joy masalasidagi vaziyat ham ahamiyatsiz edi. Aholining yirik sanoat markazlarida tez aholi zichlashuvi tufayli uy-joy qurilishi koʻlami sezilarli darajada oshganiga qaramay, aksariyat shahar oilalarining yashash sharoitlari jiddiy oʻzgarishlarga duch kelmadi: chunonchi, 60-yillarning oxirida shahar oilalarining taxminan beshdan bir qismi maydoni 4 kvadrat metrdan kam boʻlgan uylarda yashagan.

Yaponiya hali ham ovqatlanishda kaloriya miqdori boʻyicha rivojlangan davlatlardan sezilarli darajada past edi. Shunday qilib, 1969-yilda Yaponiyada har bir kishiga kuniga oʻrtacha 2447 kkalga toʻgʻri kelgan boʻlsa, bu koʻrsatkich AQShda – 3420 kkal, Buyuk Britaniyada – 3280 kkal, Germaniyada – 2960 kkal, Fransiyada – 3180 kkal edi. Balki Yaponiya rivojlangan kapitalistik mamlakatlar qatorida oʻz oʻrnini qatʼiy egallab turgan yagona koʻrsatkich bu aholini uzoq muddatli mahsulotlar bilan taʼminlash darajasi boʻlishi mumkin: 70-yillarning boshlarida yapon oilalarining 90,8% muzlatgichga, 91,6% kir yuvish mashinalariga, 73,8 changyutgichlarga, 89,8% televizorlarga ega edi.