Samarqand davlat chet tillar instituti I. Tuxtasinov, N. Isakulova, B. Kulmatov bolalar pedagogikasi

Mustaqil ish topshiriqlari

1. 
   Bolaning shakllanishi haqida G‘arb faylasuflarining fikrlarini “Toifalash” jadvali asosida loyihalashtiring:
   

№	Bolaning shakllanishi haqida yо‘nalishlar	Bolaning shakllanishi haqida G‘arb faylasuflarining fikrlari
1.	Biologik yо‘nalish
2.	Preformizm yо‘nalishi
3.	Bixeviorizm yо‘nalishi

2. 
   Bolaning shakllanishida muhitning ahamiyatini “Toifalash” jadvali asosida loyihalashtiring:
   

№	Bolaning shakllanishida muhit	Muhitning ta’siri
1.	Tabiiy (geografik) muhit
2.	Oila muhiti
3.	Ijtimoiy muhit

3. 
   Maktabgacha ta’lim tashkilotidagi guruhlarini “Klaster” metodi yordamida loyihalashtiring:
   

MTT guruhlari

5-BOB. MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALAR TA’LIMIGA KOMPETENSIYAVIY YONDASHUV

Reja:

1. 
   Maktabgacha yoshdagi (6-7 yosh) bolaning asosiy umumiy kompetensiyalari.
   
2. 
   Bolaning rivojlanish sohalari kompetensiyalari.
   

Tayanch sо‘z va iboralar: kompetensiya, umumiy kompetensiyalar, kommunikativ kompetensiya, о‘yin kompetensiyasi, ijtimoiy kompetensiya, bilish kompetensiyasi, bola rivojining sohalari, jismoniy rivojlanish va sog‘lom turmush tarzining shakllanishi, ijtimoiy-hissiy rivojlanish, nutq, muloqot, о‘qish va yozish malakalari, bilish jarayonining rivojlanishi, ijodiy rivojlanish
Maktabgacha yoshdagi (6-7 yosh) bolaning asosiy umumiy kompetensiyalari

Kompetensiya – u yoki bu soha bо‘yicha bilimdonlik [24; 62-b.].

“Kompetensiya” (lot. competo - erishayapman, munosibman, loyiqman) – 1) muayyan davlat organi (mahalliy о‘zini о‘zi boshqarish organi) yoki mansabdor shaxsning qonun, ustav yoki boshqa hujjat bilan belgilangan vakolatlari, huquq va burchlari doirasi; 2) u yoki bu sohadagi bilimlar, tajriba [26; 682-b.].

Kompetentlik ta’rifi о‘xshash va bir-birini о‘rnini egallaydi (tо‘ldiradi), shu bilan bir vaqtda kompetensiya sо‘zi uchun yagona izohlash yо‘q, bu tushuncha “vakolatlar yig‘indisi (huquq va majburiyatlar) qandaydir organ yoki lavozimli shaxsning qonun, nizomlar bilan belgilab qо‘yilgan ushbu organ yoki boshqa holatlar”, “nimanidir tо‘g‘risida fikr yuritishga yо‘l beradigan bilimlarga ega bо‘lish (egalik qilish)”, “kimdir yaxshi xabardor bо‘lgan savollar tо‘plami (sohasi)” tushuniladi [23; 209-210-b.].

Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim berishda kompetensiyaviy yondashuv о‘sib borayotgan bola shaxsini hayotga tayyorlash, unda hayotiy muhim masalalarni hal qilish uchun zarur bо‘lgan, axloqiy meyor va qadriyatlarni о‘zlashtirish, boshqa insonlar bilan muloqot qilish, «Men» obrazini qurish bilan bog‘liq bо‘lgan faoliyat usullarini shakllantirishga tayyorgarlikni kо‘zda tutadi. Boshlang‘ich muhim kompetensiyalar bolaning faoliyat va axloq subekti sifatidagi yaxlit rivojlanishini talab etadi.

Kompetensiya bolaning bilim, kо‘nikma, malaka va qadriyatlari majmuidir. Boshlang‘ich kompetensiyalar, rivojlanish sohasidan qat’iy nazar, bola shaxsi shakllanishi uchun asos bо‘lib xizmat qiladi [12]. Maktabgacha yoshdagi (6-7 yosh) bolaning umumiy muhim kompetensiyalari “Ilk qadam” davlat dasturida berilgan (5.1-jadvalga qarang):

5.1-jadval.