Samarqand davlat chet tillar instituti I. Tuxtasinov, N. Isakulova, B. Kulmatov bolalar pedagogikasi

Kichik yoshdagi bolalar о‘yiniga rahbarlik qilish. О‘yinchoq va uning ta’lim-tarbiyadagi ahamiiyati
O‘yinchoq - bola hayotining dastlabki davrlaridan boshlab ularga yo‘ldosh quvonch manbayi. 0‘yinchoq bolaning o‘ynashi uchun mo‘ljallangan va boshqa maqsadlarda foydalanilmaydigan buyum hisoblanadi. Unda buyumlarning tipik xususiyatlari umumiy tarzda aks etadi.
«Qisqacha aytganda, xonadondagi har bir narsa - daraxt va o‘simliklar bo‘ladimi, turli o‘yinchoqlar uy hayvonlari bo‘ladimi - bulaming barchasi bolaning ko‘ziga, go‘yoki, olamning beqiyos mo‘jizasi bo‘lib ko‘rinadi va shu tariqa u yorug‘ dunyoni o‘zi uchun kashf qiladi», deb to‘g‘ri ta’kidlagan edi yurtboshimiz
I.A.Karimov.
Xalq pedagogikasida o‘yinchoqlaming butun bir tizimi ishlab chiqilgan bo‘lib, bular bolaning sensor qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan. 0‘yinchoqlar bolalarning nutqiy faolligini uyg‘otadi, lug‘at boyligini oshiradi, ularda tahlil qilish, yaxlit holatga keltirish, umumlashtirish, taqqoslash, tavsiflash, diqqatni
jamlash kabi qobiliyatlarni rivojlantiradi. 0 ‘yinchoqlar bolalarda ma’naviy-axloqiy tuyg‘ulami (mehribonlik, avaylash, e’tiborlilik) shakllantiradi, atrof-muhitga ijobiy munosabatni uyg‘otadi. 0‘yinchoqlar tanlashda bolaning yosh va individual xususiyatlari, qiziqishlari, istaklari hisobga olinadi. Maqsadga qaratilgan bunday yondashuv o‘yinchoq tanlashga bo‘lgan talabni yanada oshiradi. Asosan, pedagogik, gigiyenik, badiiy talab orqali o‘yinchoq tanlanadi.
Pedagogik talablar. O‘yinchoq obrazi va mazmunining bola tarbiyasiga muvofiqligi jamiyatimiz g‘oyasi nuqtayi nazariga mos kelishi, g‘oyaviy jihatdan qimmatli bo‘lishi pedagogik talabning muhim belgisi hisoblanadi. 0‘yinchoq bolada oliyjanob tuyg‘ulami uyg‘otishi, boshqa millat bolalari bilan do‘stona munosabatlami tarbiyalashi, voqelikka nisbatan oliyjanob tuyg‘ular uyg‘otishi, ijobiy axloqiy tajriba to‘plashga yordam berishi lozim. Bolaning faollikka bo‘lgan intilishini qoniqtirishi va uni uyg‘otishi kerak [13; 71-b.]. Obrazli o‘yinchoq real haqiqatni ifoda etadi, buyum, uning xususiyatlari va hayotdagi ahamiyatini aks ettiradi. 0‘yinchoqning dinamiklik xususiyati undan ko‘p marotaba rejali tarzda foydalanish imkonini yaratadi. Bu xususiyatidan kelib chiqib, o‘yinchoqqa quyidagi talablar qo‘yiladi.