Samarqand davlat chet tillar instituti axborot texnologiyalari kafedrasi axborot texnologiyalari fanidan

 
Course Lab dasturi yordamida elektron darslik yaratish asoslarini 
o‟rgatish 
CourseLab - bu kuchli va shu bilan birga foydalanuvchiga oddiy bo‘lgan, 
internet tarmog‘ida masofaviy ta‘lim tizimida, kompakt disk yoki boshqa 
tashuvchilarda foydalanishga mo‘ljallangan interaktiv o‘quv materiallari (elektron 
kurslar) ni yaratish vositasidir. 
CourseLabning imkoniyatlari:

WYSIWYG – prinstipi asosida o‘quv materiallarini yaratish va 
taxrirlash, ―Nima ko‘rsangiz natija shunday bo‘ladi;

O‘quv materiali muallifidan ingliz yoki qanakadir bir dasturlash tilini 
bilish talab qilinmaydi;

Ob‘ektli yondoshish – amalda har qanday murakkab bo‘lgan o‘quv 
materiallarini bolalar kubiklaridek oson tuzishga imkon yaratadi;

Ssenariylardan 
foydalanish 
murakkab 
ko‘p 
ob‘ektli 
o‘zaro 
bog‘liqliklarni ancha soddalashtirish imkonini beradi; 

Mexanizm o‘z ichiga test tuzishni ham oladi;

Foydalanuvchi tomonidan yaratilgan ochiq kodli interfeys va 
shablonlar kutubxonasini oson kengaytirishga imkon beradi; 

Kursga Macromedia® Flash®, Shockwave®, Java®, turli xil 
formatdagi videolardan iborat bo‘lgan har qanday Rich-mediani kiritish 
imkoniyatining borligi; 

Tovushni 
baravar 
birga 
olib 
borilishini 
kiritish 
va 
sinxronizastiyalash oddiy mexanizmining mavjudligi; 

Microsoft® PowerPoint® formatidagi taqdimotli o‘quv materialini 
import qilish imkoniyati; 

Xarakatlarni tavsiflashning oddiy tili;

Tahrirlagich tajribali foydalanuvchining to‘g‘ridan to‘g‘ri 
JavaScript ning qo‘shimcha imkoniyatlaridan foydalanishni taqdim qiladi; 

Elektron o‘quv kursini namoyish qilishda JavaScript ning 
mavjudligini talab qilmaydi.

---

50 
1-rasm. 
Yangi loyihani yaratish fayl menyusi yordamida yoki bosh sahifadan yangi 
loyiha oynasini ochish orqali amalga oshiriladi. 
Fayl menyusi orqali 
Файл – >Создать – >Kурс 2-rasmda ko‘rsatilgan. 
2-rasm 
Yangi loyiha oynasida loyiha nomi, shablonlarini tanlash va qayerga 
saqlanishini ko‘rsatish kerak. 
Biz kerakli oynalarga ma‘lumotlarni kiritamiz va Далее tugmasini bosamiz. 
Natijada quyidagi oyna hosil bo‘ladi. (3-rasm). 
3-rasm. 
Bu oynada ma‘qul topilgan shablon olinadi. Далее tugmasini bosamiz va 4–
rasmdagi oyna ochiladi. Ochilgan oynada loyihaning xususiyatlari ko‘rsatiladi, 
Готова tugmasini bosamiz. 
4-rasm. 
Avvalo biz yaratayotgan dasturimizning ―masterini tayyorlaymiz. (5-rasm). 

---

51 
5-rasm. 
Ssenariy asosida tayyorlangan ob‘ektlarni va dastur qismi ko‘rsatilgan oynaga 
kiritamiz va shu faylda saqlanadi. O‘quv materiali kiritiladi va tahrirlanadi. Ayrim 
dialog va interaktiv mashqlarni bajarish uchun maxsus algoritm tuziladi. 
Courselab tizimida tayyorlangan kursni MOODLE tizimiga o‘rnatish mumkin 
(CDO formatida).
Dasturiy ta‘minotni yaratishda qo‘llanilgan tizimda quyidagi imkoniyatlar 
jamlangan: o‘quv materiallarini yaratish va taxrirlash, nima ko‘rinsa, natijada shunga 
ega bo‘ladi; O‘quv materiali muallifidan bir dasturlash tili talab qilinmaydi; ob‘ektli 
yondoshish – amalda har qanday murakkab bo‘lgan o‘quv materiallarini bolalar 
kubikidek oson tuzishga imkon yaratadi; Courselab instrumental tizimi asosida 
o‘quv-metodik majmualarni yaratish qulay va maqsadga muvofiqdir. Ta‘lim 
jarayonini individuallashtirish va differenstiyalash, talabaning o‘quv faoliyatini o‘zi 
nazorat qilishini to‘g‘ri yo‘naltirish, kompyuterning hisoblash imkoniyatlaridan 
foydalanish tufayli o‘quv vaqtini tejash, o‘quv materiallarini vizuallashtirish, hodisa 

---

52 
va jarayonlarni modellashtirish, ularni imitastiya qilishi, turli pedagogik vaziyatlarda 
optimal qaror qabul qilish malakasini shakllantirish kabi imkoniyatlarni beradi. 
Tahrirlash oynasi. «Yangi kurs» masteri tugallanishi bilan tahrirlash oynasi 
quyidagicha ko‘rinishga ega bo‘ladi. 
Tahrirlash oynasi har biri muayyan topshiriqni bajarish uchun xizmat 
qiladigan panellarga bo‘lingan.