Samarqand davlat chet tillar instituti axborot texnologiyalari kafedrasi axborot texnologiyalari fanidan

Glossariy
elementi foydalanuvchilarga lug‗atga xos bo‗lgan ta‘riflar ro‗yxatini 
yaratishga va ishlatishga yoki resurslar va axborotlarni yig‗ish va tartiblashtirishga 
ruxsat beradi. 
O‗qituvchi glossariy yozuvlariga fayllarni joylashtirishga ruxsat beradi.
Joylashtirilgan fayllar yozuvda tasvirlanadi. YOzuvlarni izlash va ko‗rish 
alfavit, kategoriya, sana yoki muallif bo‗yicha amalga oshiriladi. YOzuvlar jimlik 
qoidasiga ko‗ra yoki o‗qituvchi tomonidan ma‘qullangan bo‗lishi lozim.
Agar glossariyda avtobog‗lovchi filtr o‗rnatilsa, u holda yozuv kursda shu 
termin uchraydigan so‗z yoki ibora bilan avtomatik tarzda bog‗lanadi.
O‗qituvchi yozuvlar uchun izohlar kiritishga ruxsat beradi. yozuvlar o‗qituvchi 
yoki talabalar tomonidan (teng huquqli baholash) baholangan bo‗ladi. Ballar baholar 
jurnalidagi oxirgi bahoni berishi uchun yig‗ilib boriladi.
Glossariy quyidagi holatlar uchun qo‗llaniladi: 

Kalit so‗zlar bankida; 

Tanishish uchun, unda talabalar o‗zlarining ismlari va ma‘lumotlarini 
kiritishadi; 

Amaliy tajribalarni almashish uchun ―Foydali maslahatlar‖ resursida; 

Video, tasvir va ovozli fayllarni saqlashda; 

Eslashni talab etadigan faktlarni tekshirish uchun. 
Лекция
aktiv elementi mavzuni va/yoki amaliy mashg‗ulotlarni qiziqarli va 
moslashgan shaklda joylashtirishga ruxsat beradi. O‗qituvchi bir nechta sahifalardan 
tashkil topgan ma‘ruzaning chiziqli sxemasini yoki o‗quvchi uchun turli yo‗l va 
variantlardan iborat daraxtsimon sxemani ishlatishga ruxsat beradi. Ixtiyoriy holatda 
ham o‗quvchilar tushunishi va ularni nazorat etishni osonlashtirish uchun 
o‗qituvchilar Ko‗p uchraydigan tanlov, Moslikka xos va Qisqa javob kabi savollarni 
ishlatishi mumkin. Talaba tomonidan tanlangan javob va urinishlarga bog‗liq holda 
talabalar boshqa sahifaga o‗tishi, oldingi sahifaga qaytishi yoki boshqa yo‗lga 
yo‗naltirilishi mumkin.
Лекция baholanadi, baholar baholash jurnaliga yoziladi. 
Лекция quyidagi hollarda qo‗llanilishi mumkin: 

Yangi mavzuni mustaqil o‗rganishda;

Echimlarni modellashtirish/qabul qilish bo‗yicha ssenarilar yoki 
mashqlar uchun;

Nazoratlarni farqlash uchun. 

---

156 
Опрос
elementi bitta yagona savol berish va unga mumkin bo‗lgan ko‗plab 
javoblarni tanlash imkon beradi. So‗rov natijalari talabalar javobidan keyin, aniq 
sanadan keyin yoki umuman ko‗rsatilmasligi mumkin. Natijalar talabalar ismi bilan 
yoki yashirin tarzda beriladi. 
So‗rov quyidagi hollarda ishlatiladi: 

Mavzuni tanlash uchun tezkor ovoz berishda; 

Tushunchalarni tezkor tekshirishda; 

Echimlarni qabul qilishda talabalarni jalb etish uchun. Masalan, 
talabalarga kurs yo‗nalishi haqida ovoz berishga ruxsat beriladi. 
SCORM
paketi o‗zida o‗quv ob‘ektlari uchun kelishilgan standartlar bilan mos 
holda yig‗ilgan fayllar to‗plamini tasvirlaydi. SCORM moduli kursga arxiv 
ko‗rinishida yuklanadigan SCORM yoki AICC paketlarini qo‗shishga ruxsat beradi. 
Uning tarkibi sahifalarni bog‗lovchi bir nechta sahifalardan tashkil topadi. 
Uning tarkibini namoyish etishning bir nechta variantlari mavjud: suzuvchi oynada, 
mundarija bilan, navigatsiya tugmalari orqali va b.
SCORM paketi, odatda, savollardan iborat bo‗lib, javoblarga qo‗yilgan 
baholar baholash jurnaliga kiritiladi.
SCORM paketi multimediya vositalari va animatsiyalarni namoyish etish 
hamda bag‗olash vositasi sifatida qo‗llanilishi mumkin. 
Seminar
elementi talabalarning mustaqil ishlarini yig‗ish, ko‗rish, tahrir etish 
va shu bilan birgalikda baholash uchun qo‗llaniladi.
Talabalar o‗z ishlarini turli fayllar ko‗rinishda, masalan, Word hujjatlari va 
elektron jadvallar ko‗rinishida hamda matnni matn redaktori yordamida kiritish 
imkonini beradi.
Materiallar o‗qituvchilar tomonidan berilgan bir nechta baholash kriteriyalari 
bo‗yicha baholanadi. Kursdoshlar tomonidan qo‗yilgan baholar va baholashni 
tushunish shakli o‗qituvchi tomonidan berilgan namunalar asosida amalga oshiriladi. 
Talabalar bir yoki bir nechta kursdoshlarining ishlarini baholash imkoniyatlari 
berilgan. Yuborilgan ishlar, agar talab qilinsa, anonim bo‗lishi mumikn. 
Talabalar seminar uchun ikkita baho olishadi – o‗zining ishi uchun va 
kursdoshlarining ishlarini baholash uchun. Ikkala baho ham baholash jurnaliga 
kiritiladi. 
Test
elementi turli turdagi savollarni yaratishga imkon beradi: Ko‗p 
uchraydigan tanlash, To‗g‗ri/noto‗g‗ri, Mos keluvchi savollar, Qisqa javob, Son bilan 
ifodalangan savol. 
Test bir nechta urinishli, savollari va javoblari aralashtirilgan holda yaratilishi 
mumkin. Testga cheklangan vaqt berilishi mumkin.
Har bir urinish essedan tashqari, avtomatik tarzda baholanadi va baholar 
jurnaliga kiritiladi.
Testlar quyidagi hollarda qo‗llanilishi mumkin: 

Kurs imtihonlarida 

Topshiriqlarni baholashda mini-testlar o‗tkazishda 

Yakuniy nazoratda 

Ish sifatini baholashda 

O‗z-o‗zini baholashda 

---

157 
Forum
elementi foydalanuvchilarga asinxron rejimda, ya‘ni uzoq vaqt 
davomida ishlash imkonini beradi.
Forumning bir nechta turlari mavjud bo‗lib, ulardan biri standart forum 
hisoblanib, unda har bir foydalanuvchi yangi suhbatni ixtiyoriy vaqtda boshlashi 
mumkin yoki ―Savol-javob‖ forumida talabalar boshqa talabalarning javoblarini 
ko‗rishdan oldin xabarga o‗zlari javob yozishlari kerak bo‗ladi. O‗qituvchi forumga 
fayl joylashtirishga ruxsat berishi mumkin. Bu fayl xabar ko‗rinib turadi. 
Qatnashchilar forumga yozilishi mumkin. O‗qituvchi forumga yozilishning 
quyidagi turlaridan birini tanlashi mumkin: ixtiyoriy, majburiy, avtomatik va ruxsat 
bermaslik. Talabalarga aniq vaqt davomida forumga xabarlarni joylashtirishga 
cheklovlar berishi mumkin. 
Forum xabarlari o‗qituvchilar yoki talabalar (teng huquqli baholash) tomonidan 
baholanishi mumkin. Ballar yig‗ilgan holda baholar jurnaliga yoziladi.
Forumlar quyidagi hollar uchun ishlatilishi mumkin: 

Talabalar bir-biri bilan tanishishi uchun. 

Kursni e‘lon qilish uchun. 

Kursdagi materiallarni muhokama qilish uchun. 

O‗qituvchilar o‗rtasida muhokama o‗tkazish uchun (yopiq forum 
yordamida). 

Maslahat-yordam markazi uchun. 

Talaba bilan alohida suhbatlashish uchun. 
Chat
elementi aniq vaqt davomida sinxron yozishmalar imkoniyatiga ega.
Chat bir martalik yoki kunda yoki haftada bir vaqtning o‗zida takrorlanishi 
mumkin. Chat-sessiyani saqlash va ba‘zi foydalanuvchilarga yoki barchaga ruxsatli 
kirishga ruxsat beradi. 
Chat guruhlar bir-birini ko‗rmagan taqdirda foydali hisoblanadi: 

Bir kursda o‗qiydigan, ammo turli joyda bo‗lgan talabalar o‗rtasida 
suhbatlar o‗tkazishda; 

Talaba o‗qituvchi bilan shaxsiy suhbatlashish imkoniyatiga ega 
bo‗lmasa; 

Taklif etilgan ma‘ruzachi bilan savol va javoblar sessiyasi uchun; 

Nazoratlarga tayyorlanishda talabalarga yordam berish uchun.