Бож (пошлина, the duty) – Божхона назорати томонидан четдан олиб келинадиган товарлардан чегарада ундириладиган пул йиғими.
Божхона (таможня, custom) – Товар (хизмат), маҳсулотларнинг экспорти ва импорти операцияларини назорат қилувчи ва бож тўловларини тўловчи ташкилот.
Божхона божлари (таможня платёжа, customs house of payment) – Миллий чегарадан олиб ўтадиган товарларга маълум бир ставкалар бўйича давлат соладиган солиқ.
Божсиз юк келтириш (безпошлинный ввоз, free goods) – Божхона божларидан озод этилган товарлар импорти бўлиб, у алоҳида товарларга ёки бир гуруҳ мамлакатлардан келадиган импорт товарларга нисбатан қўлланилади ва у вақтинча ёҳуд узоқ муддатли бўлиши мумкин.
Божхона иттифоқи (таможенный союз, customs union) – Ягона божхона тарифларини ташкил этиш ва божхона чегараларига чек қўйиш мақсадида икки ёки ундан ортиқ давлатларнинг келишуви. Божхона иттифоқи аъзоси бўлган давлат товарини бошқа божхона иттифоқи аъзоси бўлган худудига бож тўловларисиз киритади.
Бозор (рынок, market) – Ишлаб чиқарувчилар ва истеъмолчилар (сотувчи ва харидорлар) ўртасида пул орқали айирбошлаш жараёнида бўладиган муносабатлар йиғиндиси.
Бозор интервенцияси (рынок интервенции, the market of intervention) – Миллий ёки регионал бозорга ташқаридан суқилиб кириш, уни ўзига тобе этиш.
Бозор инфратузилмаси (рыночная инфраструктура, market infrastructure) – Бозор алоқаларини ўрнатиш ва уларнинг бир маромда амал қилишига хизмат кўрсатувчи муассасалар тизими. Масалан: банк, кредит уюшмалари, товар биржалари ва бошқалар.
Бозор ислоҳотлари (рыночная реформа, market reform) – Бозор иқтисодиётини ва бошқа муносабатларини шакллантиришга қаратилган чора-тадбирлар мажмуи.
Бозор иқтисодиёти (рыночная экономика, market economy) – Товар ишлаб чиқариш, айирбошлаш ва пул муомаласига асосланган иқтисодий монополизмни инкор қилувчи, аҳолини ижтимоий муҳофаза қилишга асосланган иқтисодий тизим.
Бозор тизимлари (рыночная система, market system) – Бозорлар қуйидаги асосий турларга – суббозорларга, бозор сигментларига бўлинади. Умуман бозор бой ва мураккаб тузилиши билан характерланади. У турли мезонлар бўйича тавсифланади: 1) Бозор муносабатлари объектларининг иқтисодий аҳамияти бўйича истеъмол моллари ва хизматлари бозори, саноат моллар бозори, оралиқ моллар бозори, ноу-хау бозори, хом-ашё бозори, меҳнат бозори, қимматли қоғозлар бозори, чайқов бозори, иккиламчи хом-ашё бозори ва ҳакозо; 2) географик ҳолати бўйича маҳаллий, миллий, жаҳон; 3) рақобатни чеклаш даражаси бўйича - монополистик, олигонолистик, монопсоник, эркин, аралаш; 4) тармоқлар бўйича - автомобиль, комьпютер, нефть ва ҳоказо; 5) сотиш хусусиятига кўра улгуржи, чакана бозорларга бўлинади.
Do'stlaringiz bilan baham: |