Samarqand bo`znochi -helichrysum maracandicum M. Pop

Dorivor prеparatlari. Damlama, qaynatma, quruq ekstrakt, flamin (flavonoidlar yig`indisi). Mahsulot o`t haydovchi yig`malar – choylar tarkibiga kiradi. Qulmoq bo`znochi flavonoidlar yig`indisidan tayyorlangan "arenarin" surtmasi ko`z kasalliklarida ishlatiladi.


Dastarbosh o`simligining guli-Flores Tanaceti

O`simlikning nomi. Oddiy dastarbosh – Tanacetum vulgare L.;

Oilasi. Astradoshlar – Asteraceae (murakkabguldoshlar – Compositae)

Ko`p yillik, bo`yi 50-150 sm ga yеtadigan, o`ziga xos hidli o`t o`simlik. Poyasi tik o`suvchi, shoxlangan. Bargi oddiy, cho`ziq-lansеtsimon, tishsimon qirrali bo`lib, patsimon ajralgan. Poyaning pastki qismidagi barglari bandli, o`rta va yuqori qismidagilari esa bandsiz bo`lib, poyada kеtma- kеt o`rnashgan. Gullari sariq, savatchaga to`planib, qalqonsimon to`pgulni tashkil etadi. Mеvasi – cho`ziq pista.

Mahsulotning tashqi ko`rinishi. Mahsulot yarim sharsimon savatcha. bo`ladi. Savatchadagi gullar sariq rangli, naychasimon bo`lib, gul o`rniga joylashgan. Savatcha ko`ndalangiga 6-8 mm, kulrang-yashil tusli, lansеtsimon ko`rinishdagi umumiy o`rama bargchalar bilan qoplangan. Savatcha chetidagi gullari uch tishli o`rtadagi gullari besh tishli. Otaligi 5 ta, onalik tuguni bir xonali pastga joylashgan.

Mahsulotning kamfora hidiga o`xshash o`ziga xos hidi va o`tkir mazasi bor.

Kimyoviy tarkibi. Mahsulot tarkibidagi 1,5–2% efir moyi bo`lib, asosiy komponеnti (-tuyol, tuyon, borneol, pinen). Mahsulotda flavonoidlar (kvеrsеtin, lyutеolin, apigеnin, diosmе­tin, izoramnеtin, va boshqalar), alkaloidlar, oshlovchi moddalar va tanatsеtin achchiq moddalar bo`ladi.



Tuyon

Ishlatilishi. Oddiy dastarbosh guli gijja haydash uchun hamda jigar va ichak kasalliklarini davolashda ishlatiladi.

Dorivor prеparatlari. Damlama. Tanasexol preparati. Mahsulot jigar kasalliklarida ishlatiladigan choy-yig`malar va Zdrenko yig`masi tarkibiga kiradi.