|
Hamkorlikda oʻrganish modeli – oʻquvchilarning mustaqil huruhlarda ishlashi evaziga ta`lim olishini koʻzda tutuvchi metod. Talabani mustaqil ishlashga oʻrgatish birinchi navbatda dars mashg’ulotlarida etakchi va tajribali oʻqituvchilarning ma`ruzalarini tinglash, konspektlar yozish va ularni toʻldirish, ilmiy va ilmiy-uslubiy jurnallardagi maqolalarni oʻrganish, darslik va adabiyotlar bilan ishlashga, elektron manbalardan foydalanishga oʻrganishdan boshlanadi. Oʻquv materialining samarali oʻzlashtirilishi amaliy, seminar va laboratoriya mashg’ulotlarida va talabalarning jamoa boʻlib ta`lim olishlarida davom ettiriladi.
Muammoli ta`limning asosiy maqsadi. “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ning talablari asosida bilim oluvchilarning mustaqilligi va faolligini oshirish, tafakkurini rivojlantirish, oʻzlashtirilgan bilimlarning amaliyotga tatbiq etilishini kuchaytirishdan iboratdir. Pedagogik-psixologik adabiyotlarda muammoli ta`limning ilmiy-nazariy asoslari haqida gap borganda, uni ta`limning metodi, printsipi yoki alohida tizim deb hisoblash holatlari uchraydi. Muammoli ta`limni qanday nomlashdan qat`iy nazar uning asosiy hususiyati – bilim oluvchining aqliy faolligini oshirish, mustaqil, ilmiy, ijodiy izlanish, oʻzi uchun yangi bilim, koʻnikma va malakalarni kashf etishdan iboratdir.
Muammoli ta`lim oʻzining maxsus tushunchalariga ega boʻlib, ularning mohiyatini bilmasdan turib, mashg’ulotlarni muammoli tarzda tashkil etib boʻlmaydi. Muammoli ta`lim quyidagi asosiy tushunchalarga ega:
- Muammo
- Muammoli savol
- Muammoli vazifa
- Muammoli topshiriq
- Muammoli vaziyat
Muammoli ta`limning asosiy tushunchalariga izoh berishdan oldin, tayyor bilimlarni oʻqituvchi tamonidan berilishi yoki oʻquvchining mustaqil egallashini izohlikoʻrgazmali metodi natijasi sifatida aniq tasavvurlar hosil qiladigan, ongda saqlanadigan, zarur boʻlganda qayta tiklanishini aniqlaydigan axborot shaklidagi savolni tushunish oʻrinlidir.
Informatika oʻqitishda didaktik oʻyin texnologiyalari. Didaktik oʻyinli mashg’ulotlar. Ta`lim jarayonida didaktik oʻyinli texnologiyalar didaktik oʻyinli dars shaklida qoʻllaniladi. Ushbu darslarda talabalarning bilim olish jarayoni oʻyin faoliyati orqali uyg’unlashtiriladi. Shu sababli talabalarning ta`lim olish faoliyati oʻyin faoliyati bilan uyg’unlashgan darslar didaktik oʻyinli darslar deb ataladi. Inson hayotida oʻyin faoliyati orqali quyidagi vazifalar amalga oshiriladi: - oʻyin faoliyati orqali shaxsning oʻqishga, mehnatga boʻlgan qiziqishi ortadi; - oʻyin davomida shaxsning muloqotga kirishishi ya`ni, kommunikativ – muloqot madaniyatini egallashi uchun yordam beriladi; - shaxsning oʻz iqtidori, qiziqishi, bilimi va oʻzligini namoyon etishiga imkon yaratiladi; - hayotda va oʻyin jarayonida yuz beradigan turli qiyinchiliklarni engish va moʻljalni toʻg’ri olish koʻnikmalarining tarkib topishiga yordam beradi; - oʻyin jarayonida ijtimoiy normalarga mos xulq-atvorni egallash, kamchiliklarga barham berish imkoniyati yaratiladi; - shaxsning ijobiy fazilatlarini shakllantirishga zamin tayyorlaydi; - insoniyat uchun ahamiyatli boʻlgan qadriyatlar tizimi, ayniqsa, ijtimoiy, ma`naviymadaniy, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni oʻrganishga e`tibor qaratiladi; - oʻyin ishtirokchilarida jamoaviy muloqot madaniyatini rivojlantirish koʻzda tutiladi. Didaktik oʻyinli mashg’ulotlarni talabalarning bilim olish va oʻyin faoliyatining uyg’unligiga qarab: syujetli-rolli oʻyinlar, ijodiy oʻyinlar, ishbilarmonlar oʻyini, konferentsiyalar, oʻyin-mashqlarga ajratish mumkin. Oʻqituvchi-pedagog avval talabalarni individual(yakka tartibdagi), soʻngra guruhli oʻyinlarga tayyorlashi va uni oʻtkazishi, oʻyin muvaffaqiyatli chiqqandan soʻng esa, ularni ommaviy oʻyinlarga tayyorlashi lozim. Chunki talabalar didaktik oʻyinli mashg’ulotlarda faol ishtirok etishlari uchun zaruriy bilim, koʻnikma va malakalarga ega boʻlishlari, bundan tashqari, guruh jamoasi oʻrtasida hamkorlik, oʻzaro yordam vujudga kelishi lozim. Oʻqituvchi-pedagog didaktik oʻyinli mashg’ulotlarni oʻtkazishga qizg’in tayyorgarlik koʻrishi va uni oʻtkazishda quyidagi didaktik talablarga rioya qilishi talab etiladi:
1. Didaktik oʻyinli mashg’ulotlar dasturda qayd etilgan mavzularning ta`limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsad hamda vazifalarini hal qilishga qaratilgan boʻlishi;
2. Jamiyatdagi va kundalik hayotdagi muhim muammolarga bag’ishlanib, ular oʻyin davomida hal qilinishi;
3. Barkamol shaxsni tarbiyalash tamoyillariga va sharqona odob - ahloq normalariga mos kelishi;
4. Oʻyin tuzilishi jihatidan mantiqiy ketma-ketlikda boʻlishi;
5. Mashg’ulotlar davomida didaktik printsiplarga amal qilinishi va eng kam vaqt sarflanishiga erishishi kerak.
XULOSA:
Xulosa o’rnida aytishimiz mumkinki, metod bu uslubiyat. Pedagog turli xil metodlarni qo’llagan holda o’z pedagogik amaliyotini olib borar ekan. Ulardan informatika o’qituvchisining faoliyatiga nazar tashlasak, uning dars o’tish faoliyatiga yordam beruvchi metodlar mavjud. Bular jumlasiga quyidagilarni qo’shishimiz mumkin ekan, misol qilib aytganda, “zinama zina metodi”, “ aqliy hujum metodi”, “tadqiqot metodi”, shular jumlasidandir. Bular orasida meni fikrimni jalb qilgani “aqliy hujum metodi” bo’ldi. Chunki bu o’quvchini fikrini jalb qilish uchun eng qulay metod hisoblanadi. Agar o’quvchini shu metod orqali jalb qilolsangiz, o’quvchi bor diqqat e’tiborini o’qituvchiga qaratadi. Bunday yondashuv albatta dars samaradorligini oshiradi.
Fodalanilgan adabiyotlar:
1. Informatika o’qiitish texnologiyasi va loyihalashtirish.
2. Ziyonet.com.
3. https://fayllar.org/loyihalashtirish-fan-dasturi.html
Do'stlaringiz bilan baham: |
