Самарқанд иқтисодиёт ва

27-МАВЗУ. ИНВЕСТИЦИЯ ЛОЙИҲАЛАРИДА ҚАЛТИСЛИК ТАҲЛИЛИ

Режа:

1. 
   Таваккал хавфи тушунчаси
   
2. 
   Инвестицияларда таваккал хавфи даражаси
   
3. 
   Хавфларни аниқлаш усуллари
   
4. 
   Лойиҳа таҳлилида қўлланиладиган хавфлар тизими ва уларнинг таснифи
   

1. Таваккал хавфи тушунчаси

Лойиҳа ҳали лойиҳа. Келажакда у улкан самарали натижа билан бирга жуда кўп хавф-хатарларга ҳам дуч келиши мумкин. Мулкдор ўз мулкини маълум лойиҳага инвестиция қўйишдан олдин содир бўлиши мумкин бўлган хатарни баҳолай олиши лозим. Бу эса лойиҳаларнинг хатарлилик даражасини баҳолаш ва таҳлил қилиш усулларини ишлаб чиқишни тақозо қилади.

Энг авволо «Хатар» сўзининг нималигини билиш лозим. Хатар сўзига «Ўзбек тилининг изоҳли луғати»да: «Бирор бахтсизликка, фалокатга олиб келиши мумкин бўлган шароит, хавф; таҳлика» (2 том таси, 319 бет) - деган таърифни берган. Бу албатта, ушбу сўзга берилган умумий тушунча, умумий изоҳ.
Агар хатар сўзини табиатга, сиёсатга, иқтисодга қўллаш лозим бўлса албатта, унинг мазмуни бироз ўзига хос ҳолда ўзгариши мумкин.
Иқтисодий хатарни бирор иқтисодий инқирозга, зарарли фаолиятга олиб келиши мумкин бўлган шароит, хавф деб тушунмоқ лозим. Агар ушбу тушунчадан келиб чиқадиган бўлсак, иқтисодий жараённи амалга оширишдан мақсад фойда олиш бўлса, унга зид тушунча келиб чиқади. Чунки иқтисодий фаолиятдан асосий мақсад фойда олишдан иборат. Аммо вазият ҳамиша шундай мақсадга эришиш имкониятини ҳам беравермайди. Ҳаётда, айниқса эркин иқтисодиётда жуда кўп хатарли вазиятлар бўлиши мумкин. Шу туфайли лойиҳага инфляция қўйишдан олдин хатарлилик даражасини баҳолаб қўйиш мақсадга мувофиқдир.
Иқтисодиётнинг таркибий қисми бўлган инвестиция лойиҳаларини амалга оширишда ҳам турли хатарлар бўлиши
207
мумкин. Шу туфайли лойиҳанинг ҳам хатарлилик даражасини баҳолаш ва таҳлил қилиш мақсадга мувофиқ.