Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

LIFO usuli
— o‘sib borayotgan inflyatsiya sharoitida vaqt bo‘yicha oxirgi sotib olingan 
materiallar qiymatidan kelib chiqkan holda hisobni yuritish; 
FIFO usuli
- kamayib borayotgan inflyatsiya sharoitida vaqt bo‘yicha birinchi sotib 
olingan materiallar qiymati bo‘yicha hisobni olib borish.
AVEKO usuli
- o‘rtacha qiymat bo‘yicha hisobni olib borish. 
Ishlab chiqarishga sarflangan asosiy materiallar mahsulotlarni boshlang‘ich hujjatlar asosida hisobga 
olish to‘g‘ri o‘tkaziladigan materiallar bo‘yicha bo‘lishi mumkin. Agar korxonada bir xil materialdan 
bir vaqtning o‘zida bir necha xil mahsulot ishlab chiqarilsa, u holda tannarxni hisoblashda materiallar sarfi 
kalkulyatsiya obyektlari o‘rtasida biron-bir ko‘rsatkichga mutanosib ravishda taksimlanadi. Sanoatning 
ba’zi bir tarmoqlarida (mashinasozlik kimyo, engil sanoat va boshq) taqsimlashning keng qo‘llaniladigan 
usullaridan biri ishlab chiqarilgan mahsulotning haqikiy soniga nisbatan kayta hisoblangan 
materiallarning me’yordagi sarfida mutanosib ravishda taqsimlashdir. 

---

187 
Moddiy xarajatlar tannarxga o‘tkazilayotganda avval ular bo‘yicha xarajatlar paydo bulish 
joylarida hisobga olinadi, keyin tannarxga o‘tkaziladi. Ishlab chiqarishga ishlab chiqarish zahiralari 
sarflanganida quyidagicha provodka beriladi:
D-t Ishlab chiqarish xarajatlari hisobvaraqlari
K-t Ishlab chiqarish zahiralari hisobvaraqlari
. 
Ishlab chiqarish xarakteridagi mehnatga xaq to‘lash xarajatlari tarkibiga x arajatlar 
tarkibi to‘g‘risidagi Nizom»ga muvofiq quyidagilar kiradi: 
1. Korxonada qo‘llaniladigan mehnatga haq to‘lash shakllari va tizimlariga muvofiq ishbay narxlar, 
tarif stavkalari va okladlar asosida haqikatan bajarilgan ish uchun hnsoblangan ishlab chiqarish 
xarakteridagi ish haqi, quyidagilar qo‘shilgan holda: 
a) og‘ir tabiiy iklim joylarda ueoq muddat uzilishsiz ish stajiga ega bo‘lganlar uchun ish haqiga 
qo‘shimcha; 
doimiy ishi yulda amalga oshiriladigan alohida, temir yul, suv, avtomobil