Самарқанд давлат архитектура қурилиш

6.2. Yetuk tarmoqlardagi raqobatli strategiyalar. 
Yosh tarmoqning bozor muhiti abadiy tezkorlik bilan rivojlanishi 
mumkin emas. Lekin yetuk 
tarmoqlarga xos bo’lgan sekin 
rivojlanishga o’tish oddiy 
ssenariylar 
bilan 
amalga 
oshmaydi. 
Sekin 
o’sish 
texnologik 
takomillashtirishlar 
oqimi, 
yangi mahsulotlarning paydo 
bo’lishi va boshqa omillar 
ta’sirida ro’y beradi. Sekin o’sish yuz berish jarayonida, ya’ni yetuk davr 
boshlanishida tarmoq muhitida quyidagi asosiy o’zgarishlar yuz beradi: 
1
.
Iste’molchilar talabining so’nib borishi bozor ulushi uchun 
raqobat kurashini keskinlashtiradi. Tarmoqning boshlang’ich davridagi 
o’sishini saqlab qolishini istagan kompaniya raqobatchilarning 
iste’molchilarini o’ziga og’dirishga harakat qiladi. Bunda narxlarni 
keskin pasaytirish, reklamani agressiv kengaytirish va boshqa usullardan 
foydalaniladi. 
2
.
Iste’molchilar tovarni sotib olish muzokaralarida qattiq turadilar 
va yon bermaydilar. Xaridorlar mahsulot to’g’risida ma’lumotga egaligi 
va raqobatchilar tovarlari yaxshi tanishligi uchun ular turli-tuman tovar 
markalarini baholashga qodir bo’lib, ular ushbu tajribani tovarni sotib 
olishda qo’llaydilar. 
3. Raqobat odatda xarajatlar va xizmatlar yo’nalishida ruy beradi. 
Tovar sifatlari bir-biriga yaqin bo’lsa, xaridorlar tovarlarni narx va 
xizmat bo’yicha tanlaydilar. 
4. Kompaniya ishlab chiqarish quvvatlarini oshirishga qaror qilsa, 
ma’lum «to’siqqa» to’qnash keladi. Tarmoqning sekin o’sishi ishlab 
chiqarish quvvatlarining ham sekin o’sishini taqozo etadi. Har bir 
kompaniya har bir raqobatchining ishlab chiqarish quvvatini nazorat 
qiladi. Chunki tarmoqda tovar hajmi iste’moldagidan oshib ketishi 
mumkin. Natijada tovar narxi pasayadi, foyda kamayadi.