Salimova Nigina Baxtiyorovna


Husanov N. Mirahmedova Z. Iqtisodiy atamalar va ish yuritish.-T., 2005. B. 11



Download 1,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/37
Sana12.08.2021
Hajmi1,34 Mb.
#146182
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   37
Bog'liq
iqtisodiyotga oid matnlar tarjimasining oziga xosliklari koreys va ozbek tilidagi matnlar asosida

 Husanov N. Mirahmedova Z. Iqtisodiy atamalar va ish yuritish.-T., 2005. B. 11. 


39 

sifatida  ishlatilmoqda:  taklif,  sohibkor,  o‘sim,  qoldiq,  daraja,  palata,  yetakchi, 



yig‘im,  qaydnoma,  baho,  xo‘jalik.  Semantik-sintaktik  usulda  so‘z  yasalishi 

natijasida  boshqa  sohalarga  tegishli  so‘zlar  iqtisodiyot  terminologiyasining 

mulkiga  aylanmoqda:  daromadning  qoldig‘i,  bozor  hajmi,  foyda  miqdori, 

qiymat  solig‘i,  kreditning  elastikliligi,  talabning  egiluvchanligi,  o‘zgaruvchan 

narx,  pul  massasi,  pul  undirish,  iqtisodiy  o‘sish,  etakchi  valyuta,  o‘rinbosar 

tovarlar, o‘rmalovchi inflyatsiya

Demak,  yuzlab  leksemalar  iqtisodiy  terminologik  tizimda  yakka  holida 

ham,  so‘z  birikmalarining  tarkibiy  qismlari  sifatida  ham  ushbu  soha  terminlari 

sifatida qo‘llanilayapti. 

3. Iqtisodiyot terminologiyasining boyishidagi yana bir manba, bu iqtisodiy 

tushunchalarni  ifodalash  uchun  xilma-xil  affikslar  ishtirokida  hosil  qilingan 

yasama lug‘aviy birliklar hisoblanadi: ijarachi, nazoratchi, moliyachi, iqtisodchi, 

iste’molchi,  jamg‘arma,  uyushma,  ustama,  undirma,  tejamkor,  tadbirkor, 

iqtisodiyot, hisobot, raqobat, ta’minot, bojxona, zarbxona, qarzdor, sarmoyador, 

mulkdor,  xaridor,  hissador,  shartnoma,  omonatnoma,  so‘rovnoma,  boylik, 

rentabellik,  bebaho,  befoyda,  merosxo‘r,  sudxo‘r,  kirim,  chiqim,  bitim,  to‘lov, 

o‘lchov, mulkchilik, tejamkorlik, unumlilik, aksiyadorlik. 

4.  Hozirgi  o‘zbek  tili  lug‘at  tarkibida,  uning  iqtisodiy  terminlar  tizimida 

yuqoridagidek  umumturkiy,  o‘zbek  terminlari  bilan  bir  qatorda  fors-tojikcha, 

arabcha  leksemalar  ham  qo‘llanilmoqda:  sarmoya,  davlat,  tijorat,  tojir,  maosh, 

mablag‘, sarkor, daromad, dastmoya, manfaat. 

5.  O‘zbek  tili  iqtisodiyot  terminologiyasi  ruscha-baynalmilal  terminlar 

hisobiga  ham  boyib  bormoqda:  avans,  aktiv,  aktsiz,  byudjet,  birja,  buxgalter, 

bank, balans, biznes, veksel, valyuta, debitor, demping, dotatsiya, diller, kredit, 

kassir, litsenziya, lizing, menejment, saldo, tarif va boshqalar. 

Ba’zi  ruscha-baynalmilal  iqtisodiy  terminlar  o‘zbek  tiliga  tarjima  qilindi 

yoki  muqobil  varianti  qo‘llanilmoqda:  auksion  –  kimoshdi  savdosi,  barter  – 

ayirboshlash,  brakeraj  –  saralash,  garant  –  kafil,  defitsit  –  taqchillik,  dolya  – 

hissa, kapital – sarmoya, makler – dallol, oborot – aylanma, ssuda – qarz, schet 



40 

–  hisob.  Terminlarning  bir  qismi  tegishli  ruscha-baynalmilal  muqobillarining 

o‘zbek tilidagi kalkasi sifatida yuzaga kelgan. 

Umuman,  o‘zbek  iqtisodiyot  terminologiyasi  mustaqillikdan  so‘ng  yangi 

bosqichga  ko‘tarildi  va  har  lahzada  yangi-yangi  terminlar  yuzaga  kelmoqda. 

Tilshunoslikda terminlarni tartibga solish masalasi har doim ham dolzarb bo‘lib 

kelgan va bugun ham bu masala o‘z ahamiyatini yo‘qotgani yo‘q.  

H.  Dadaboyevning  dissertatsiya  ishiga  obyekt  qilib  olingan  XI-XIV  asrlar 

yozma yodgorliklari tilidagi qiyoslash uchun olingan ijtimoiy-siyosiy va sotsial 

iqtisodiy terminlardan bugungi kunda uyg‘ur tilida 348, qozoq tilida 220, qirg‘iz 

tilida 244, turk tilida 370, o‘zbek tilida esa 390 tasi ishlatilar ekan

63

.  


O‘zbek  tilining  iqtisodiy  terminlari  iqtisodiyotning  turli  sohalariga 

bog‘liqdir.  Ularni  ixtisosliklardan  kelib  chiqqan  holda  quyidagicha  guruhlarga 

ajratish mumkin:   

1. 


Bank  ishi:  milliy  valyuta,  so‘m,  qiymat,  narx,  talon,  kupon,  jamg‘arma, 


Download 1,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish