Salimjon buriyev, dildora maxkamova, vafabay sherimbetov ekologiya va atrof muhit muhofazasi

1.  Mexanik  ifloslanish
  –  suv  tarkibida  mexanik  zarrachalar  miqdorining 
ortishi,  asosan,  yer  usti  suvlarida  kuzatiladi.  Mexanik  aralashmalar  suvning 
organoleptik xussuiyatlarini keskin pasaytiradi. 
2. Kimyoviy ifloslanish
 – suv tarkibida organik va noorganik moddalarning 
mavjudligi.  Bunday  ifloslanish  organik  (fenollar,  pestitsidlar,  neft  mahsulotlari), 
noorganik  (tuzlar,  kislotalar,  ishqorlar),  toksik  (mishyak,  simob,  kadmiy 
birikmalari) va notoksik bo‘lishi mumkin.  
3.  Bakteriologik  va  biologik  ifloslanish
  –  suv  tarkibida  turli  patogen 
mikroorganizmlar, zamburug‘ va suv o‘tlarining mavjudligi. Ifloslanishning bu turi 
qisqa muddatli xarakterga ega. 
4.  Radioaktiv  ifloslanish
  –  yer  usti  va  yer  osti  suvlarida  radioaktiv 
moddalarning mavjudligi. Ifloslanishning bu turi o‘ta xavfli hisoblanadi.  
5. Issiqlik ifloslanish
 – suv havzalariga issiqlik va atom elektr stansiyalarida 
ishlatilgan suvlarning tashlanishi hisobiga yuzaga keladi. Bu ifloslanish natijasida 
suvning  kimyoviy  va  havo  tarkibi  o‘zgaradi,  natijada  suvning  tarkibida  anaerob 
bakteriyalar ko‘payib, zaharli gazlar paydo bo‘ladi. 
Oqava suv – bu sanoat ishlab chiqarishi va xo‘jalik faoliyatining ikkilamchi 
mahsuloti 
bo‘lib, 
suvning 
birlamchi 
tarkibi 
va 
fizik 
xususiyatlarini 
yomonlashtirgan  qo‘shimcha  birikmalarga  ega  bo‘lgan  suvdir.  Hozirgi  vaqtda 
dunyo bo‘yicha yiliga suv havzalariga 500 km
3
 dan ortiq oqava suvlar tashlanadi, 
shundan  200  km
3
  ni  sanoat  oqavalari  tashkil  etadi.  Oqava  suvlarning  katta  qismi 
kimyo sanoati hissasiga to‘g‘ri keladi.  
Oqava suvlar kelib chiqishiga ko‘ra 4 ta kategoriyaga bo‘linadi: 1) maishiy 
oqava suvlar; 2) sanoat ishlab chiqarishi oqava suvlari; 3) qishloq xo‘jaligi oqava 
suvlari; 4) atmosfera oqava suvlari. 
Bundan  tashqari,  ifloslanish  xarakteriga  ko‘ra  ham  guruhlarga  ajratiladi:  1)  
issiqlik  ta’sirida  ifloslangan;  2)  mineral  tuzlar  bilan  ifloslangan;  3)  qattiq 
zarrachalar  bilan  ifloslangan;  4)  og‘ir  metallar  bilan  ifloslangan;  5)  organik 

---

123 
 
moddalar  bilan  ifloslangan;  6)  biogen  moddalar  bilan  ifloslangan;  7)  neft 
mahsulotlari bilan ifloslangan oqava suvlar.