Сайёр суд мажлиси: таҳлил ва таклифлар

сайёр суд мажлисларида
кўриб 
чиқиш 
амалиётининг 
кенгайтирилганлиги 
аҳоли билан очиқ мулоқотни йўлга қўйиш ва суд 
ҳокимиятининг очиқлигини ошириш йўлида 
кўрилган муҳим чоралардан бири бўлганлиги 
кўрсатилган.
Шунингдек, мазкур Фармонда Республика суди судьялар 
томонидан минглаб ишлар ижобий ҳал этилиб, аҳолини 
ҳуқуқий маданиятини ошириш бўйича тарғибот ишлари 
амалга ошириб келинаётган бўлсада, лекин хали ҳануз 
судьялар ўзлари амалга ошириб келаётган ижобий ишларни 
оммавий ахборот воситалари орқали кенг аҳоли эътиборига 
етказа ололмаётганлиги танқидга олиш билан бирга, 
келгусида судья ўзининг қабул қилган ҳал қилув қарорини 
эълон қилгандан сўнг суд мажлиси иштирокчиларига 
қарорининг мазмун-моҳиятини тушунтириши, хусусан 
низони қайси қонун ёки норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга 
асосланган ҳолда ҳал этганлигини суд мажлисининг якунида
тушунтириб бериш тартиби жорий қилинди.
Мисол учун муқаддам, низоси судда кўрилиб қарори 
эълон қилинган фуқаролар судьянинг низо юзасидан нима 
учун шундай хулосага келганлигини фақат суд қарорини 
қўлига олгандан кейингина, шунда ҳам агар қарор талаб 

---

32
даражасида асослантирилган бўлсагина тушуниб олиши, 
айрим ҳолларда эса суд ижрочиси қарорни ижро қилиш 
учун уйига келгандагина биларди.
Судья қабул қилган қарорини суд мажлисида ёки сайёр 
суд мажлисида тушунтириб бериши институтининг жорий 
этилиши натижасида:
»
Суд мажлисида иштирок этаётган барча 
иштирокчиларни кўрилган низо юзасидан ҳуқуқий 
саводхонлигини кўтарилишига;
»
судларга 
келиб 
тушаётган 
шикоятларни 
камайишига сабаб бўлди, чунки, судьянинг 
келган хулосасини қайси қонун нормаси асосида 
келганлиги ҳақидаги суд иштирокчиларининг 
ҳабардорлиги судга мурожаат қилиш қилмаслигини 
қаттиқ таъсир этади;
»
очиқ сайёр суд мажлисида иштирок этган 
жамоатчилик ва аҳоли вакилларининг низо 
ва судьянинг қўллаган қонунларида ҳабардор 
бўлишлигини таъминлайди;
»
Сайёр суд мажлисида қарорни ўқиб бериш ва уни 
тушунтириш юзасидан судьянинг масъулятини 
оширди.
Ҳақиқатдан суд қарорига асосан даъво талаби рад этилган 
тараф судьянинг шу хулосага келишига сабаб бўлган қонун 
нормалари билан танишгандан кейин “ўргатувчиларнинг” 
– “ёзинг, кейинги инстанция судида ютиб чиқасиз”, деган 
насиҳатларига рози-рози бўлмаслик юзасидан мулоҳаза 
қилди ва аксарият ҳолатларда тарафларнинг низо юзасидан 
ўзаро келишишлари ёки талаби қаноатлантирилган тарафни 
важини жавобгар тан олиш билан якунланишига олиб келади.