O‘ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI MIRZO ULUG‘BЕK NOMIDAGI O‘ZBЕKISTON MILLIY UNIVЕRSITЕTI IJTIMOIY FANLAR FAKULTЕTI IJTIMOIY ISH KAFЕDRASI Mutaxassislik: 5A520101 «Ijtimoiy ish (Yoshlar bilan ishlashni tashkil etish)» SAIDOVA NODIRA BAXODIR QIZI O‘zbekistonda inklyuziv ta’limni shakllantirishda jahon tajribasini qo‘llash imkoniyatlari. KURS ISHI Ilmiy rahbar: Sotsiologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dotsent A.A.Abduxalilov Тoshkent – 2022 Mundarija Kirish I bob. Inklyuziv ta’lim jarayonlarini tadqiq etishning nazariy metodologik asoslari 1.1. Nogironligi bor bo’lgan bolalarni inklyuziv ta’limga jalb qilish borasidagi nazariy yondashuvlarining tahlili 1.2. Inklyuziv ta’limni shakllantirishdagi asosiy risklar va ularning xususiyatlari I bob bo’yicha xulosa II bob. Rivojlangan Sharq va G’arb davlatlarida inklyuziv ta’limning rivojlanish xususiyatlari 2.1. Yevropa va AQSH davlatlarida inklyuziv ta’lim rivojlanish jarayoni (AQSH, Norvegiya misolida) 2.2. Rivojlangan Sharq davlatlarida inklyuziv ta’lim rivojlanishining o’ziga xos xususiyatlari II bob bo’yicha xulosa III bob. O’zbekiston Respublikasi miqyosida inklyuziv ta’limni joriy qilishning asosiy tamoyillari 3.1. O’zbekistonda inklyuziv ta’lim shakllantirishning me’yoriy huquqiy hujjatlari tahlili 3.2. O’zbekistonda inklyuziv ta’limni shakllantirish jarayonida yuzaga kelayotgan muammolar tahlili 3.3. O’zbekistonda inklyuziv ta’limni joriy etishda xorijiy tajribani qo’llash istiqbollari III bob bo’yicha xulosa Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati Ilovalar “Ta'lim imtiyoz emas, balki huquqdir. Bu borada barcha bolalar bir xil imkoniyatlarga ega bo'lishlari kerak” “Nogironlik endilikda tibbiy masala emas, balki birinchi navbatda inson huquqlari masalasi deya qonuniy e'tirof etildi. Shuni ta'kidlash joizki, nogironligi bo‘lgan bolalar uchun to‘siqlardan xoli va inklyuziv muhitni yaratish orqali ularning to‘liq va sifatli ta'lim olishini ta'minlash – bola huquqlarini amalga oshirishning samarali yo‘llaridan biridir” Fanga “inklyuziv” va “inklyuziv ta’lim” atamalari nisbatan yaqinda kirib keldi. Biroq, inklyuziya g'oyasi yosh bo'lishiga qaramay, u allaqachon G'arb mamlakatlarida ta'lim siyosatining asosiy tamoyiliga aylangan. Fuqarolarning barcha toifalarining bepul va sifatli ta'lim olish huquqlari e'lon qilinishi tufayli uni amalda tatbiq etish butun ta'lim va sog'liqni saqlash tizimini sifat jihatidan qayta qurishni talab qildi. G’arb davlatlari "inklyuzivlik" va "inklyuziv ta'lim" tushunchalarini ikki nuqtai nazardan ko'rib chiqadi, ular nogironligi mavjudlikni aniqlashning ma'lum bir modelini qabul qilishga bog'liq: