Safin m. G., Rajabov a. I. Va ro‘ziyev yu. S

15-rasm.  Biomateriallarda  elektr  o‘tkazuvchanlikni  o‘lchash 
kamerasi.   
 
A- qattiq to‗qimalar bilan ishlash  uchun;   
B va V suyuq muhitli biomaterial  bilan ishlash uchun.   
Biologik  suyuqliklarning  elektr  o‗tkazuvchanligini  aniqlash  uchun 
elektrodlar  platinalashtiriladi. 

---

 
53 
Platinalashtirish  uchun  maxsus  eritma  tayyorlanadi.  Buning  uchun 
1  g  xlorli  platina  10  ml  distillangan  suvda  eritiladi.  Yana  boshqa 
idishda  0,007  g  qo‗rg‗oshin  atsetat  30  ml  distillangan  suvda  eritiladi. 
So‗ngra  har  ikkala  eritma  bir  idishga  solinadi  va  aralashtiriladi. 
Aralashma  qorong‗i  joyda  saqlanadi.  Platinalashtirishda  oldin  elektrod 
H
2
SO
4
  ning  10%  li  eritmasida  yuviladi,  so‗ng  distillangan  suv  bilan 
chayqaladi  va  uning  manfiy  qutbi  4  voltlik    akkmulatorga  ulanadi, 
musbat  qutb  esa  yordamchi  platina  elektrodiga  ulanadi.  So‗ng  har 
ikkala  elektrod  platinalashtirish  uchun  tayyorlangan  suyuqlikka 
botirib,  so‗ng  2-3  minut  davomida  elektr  tokiga  ulanadi.  Elektrodlar 
suyuqlikdan  chiqarilib  olinib,  distillangan  suvda  chayqaladi  va  10%  li 
sulfat  kislota  eritmasiga  botirib,  undan  qaytadan  tok  o‗tkaziladi  va 
yana  distillagan  suv  bilan  chayqaladi.  Platinalashtirilgan  elektrod 
distillangan  suvda saqlanadi.   
Biomateriallarning  elektr  o‗tkazuvchanligini  aniqlashda  ma‗lum 
qoidalarga  rioya  qilish talab qilinadi: 
1) biomaterial  shikastlanmagan  holatda bo‗lishi lozim; 
2) biomaterialdan  o‗tadigan  elektr  toki  unga  qo‗zg‗atuvchi  ta‗sir 
ko‗rsatmasligi  yoki  uning  xossasini  o‗zgartirmasligi  lozim,  ya‗ni 
undan  juda  kam  kuchlanish  o‗tkazilishi  va  o‗lchashni  tez  amalga 
oshirishi kerak; 
3) elektrodlar  eng  kichik  ko‗rsatkichdagi  sig‗im  va  qarshilikka 
ega bo‗lishi kerak; 
4) 9000  gs  gacha  ko‗rsatkichda  doimiy  va  o‗zgaruvchan  tok  bilan 
o‗lchov  olib  borilganda  qutblanmaydigan  elektrodlardan  foydalangan 
ma‗qul; 
5) biomateriallarning  elektrod  bilan  hosil  qilgan  kontakt  yuzasi 
o‗zgarmasligi  kerak; 
6) obyekt  namligining  me‗yoriy  chegarada  bo‗lishiga  erishish, 
ya‗ni  o‗lchashni  namli kamerada   o‗tkazish  talab qilinadi; 
7) olingan  natijalarni  qator  o‗lchashlar  o‗tkazganda  paydo  bo‗lib 
qoladigan  ortiqcha  sig‗im,  induktivlik  va  qarshiliklar  e‗tiborga 
olinadigan  ekvivalent  sxemadan  foydalangan  holda o‗tkazish lozim; 
8) ko‗prikni  domiy  ravishda  gradirovka  qilish  va  o‗lchashda  yo‗l 
qo‗yilgan  xatolarni hisobga  olgan  holda o‗tkazish lozim bo‗ladi.  
  Shu  qoidalarga  rioya  qilish  tirik  to‗qimalarning  qarshilik  va 
sig‗im  kattaliklarini  yuqori  aniqlik  darajasida  aniqlash  imkonini 
beradi.