Safarov, G. R. Tursunova turizm asoslari t oshkent – 2014 I. S. Tuxliyev, R. Hayitboyev, B. Sh. Safarov, G. R. Tursunova

Ixtiyoriy sertifikatlash qo‘yidagi holatlarda qo‘llaniladi, uchinchi shaxslar yoki qo‘shma korxonadagi chet el sheriklari ishlab chiqariladigan tovarlar va taqdim etiladigan xizmatlar uchun qo‘shimcha sertifikatni talab etgan vaziyatlarda foydalaniladi.
Sertifikatlash jarayonining davlat organi bo‘lib, Vazirlar Mahkamasi qoshidagi standartlash, sertifikatlashtirish va metrologiya agentligi (O‘zdavstandart) hisoblanadi. Bundan tashqari, holi bo‘lgan sertifikatlashtirish markazlari, tadqiqot labarotoriyalari, sertifikatni nazorat qilish organlari hamda O‘zdavstandart tomonidan tan olingan yoki akkreditlashga mos ravishdagi turli sertifikatlashtirish funksiyalarini bajaruvchi sifat ekspert-auditorlari ham faoliyat ko‘rsatadi.
Sertifikatlash davomiyligi sertifikatsiyalanadigan mahsulotlar xizmatning kategoriyasiga bog‘liq ravishda 1 kundan to 1 oygacha bo‘lishi mumkin. Mana shu omil sertifikatlashtirish organiga beriladigan hujjatlar soniga ham ta’sir ko‘rsatadi. Turizm korxonalarida bu oltita hujjatdan iboratdir. Turmahsulot marshrut (yo‘nalish) ni sertifikatlashtirish uchun to‘lov miqdori «O‘zbekturizm» Milliy kompaniyasi tomonidan belgilanadi hamda mutahassisni bir kun davomida sarflangan vaqtiga nisbatan hisoblanadi.
Qo‘yidagi 20.2-rasmda turizm xizmatlarini sertifikatlash jarayoni ko‘rsatilgan.

6 4
2 1

5 3

20.2-rasm. O‘zbekistonda turizm sohasida sertifikatlash jarayonining bosqichlari


Rasmga izoh:

1. 
   Buyurtmachi «O‘zbekturizm» M.K ga sertifikatlashni o‘tkazish uchun ariza beradi. Sertifikatlash bo‘yicha tashkilot uni qabul qiladi va qayd qiladi;
   
2. 
   «O‘zbekturizm» M.K dastlabki tahlil o‘tkazish maqsadida mazkur hujjatni (korxona to‘g‘risida ma’lumotlar – korxona nomi, ustav fondi, rahbarni malakaviy darajasini tasdiqlovchi hujjatning nusxasi) faqatgina bir qismini to‘ldirish taklifi bilan buyurtmachiga anketa-savolnomalarni jo‘natadi (u ariza bilan bir vaqtning o‘zida ham taqdim etilishi mumkin). To‘ldirilgan anketani olgandan so‘ng, «O‘zbekturizm» M.K ariza bo‘yicha, sertifikatlash sxemasini tanlash bo‘yicha qaror qabul qiladi, xizmatlarni tekshirish natijalari jarayonini aniqlaydi, buyurtmachi va «O‘zbekturizm» M.K o‘rtasida sertifikatlash bo‘yicha ishlarni bajarishga shartnomani tayyorlaydi. Agar salbiy qaror qabul qilinsa bu holatda uning sabablarini buyurtmachiga yozma ravishda xabar qilinadi. Ariza bo‘yicha qaror qabul qilish muddati ariza qabul qilingan kundan boshlab – 1 oy;
   
3. 
   Turistik xizmatlarni sertifikatlash bo‘yicha ishlarga haq to‘lash va imzolangan shartnomani buyurtmachidan olgandan so‘ng «O‘zbekturizm» MK sertifikatsiya nazoratini o‘tkazish bo‘yicha komissiyani tuzadi (komissiya kompaniya xodimlaridan va shtatdan tashqari mutaxassislardan tashkil qilinadi) va ishlarni amalga oshirishga kirishadi;
   
4. 
   Komissiya sertifikatlash nazoratini buyurtmachi anketa-savolnomani ikkinchi qismini to‘ldirish taklifi bilan boshlaydi (asosan, korxonani faoliyat ko‘rsatishi bilan bog‘liq bo‘lgan) hamda qator tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishni suraydi. Turagentlikni sertifikatlashda idora (ofis, ish tartibi, aloqa vositalari va h.k.) litsenziya, turoperatorlar bilan shartnoma, ishchi xodimlar malaka-tajribasini h.k. tekshiradi;
   
5. 
   Sertifikatsiya tekshiruvi tugagandan so‘ng barcha materiallar asosida buyurtmachini sertifikatlashni o‘tkazish akti tuziladi;
   
6. 
   Aktni olgandan so‘ng, «O‘zbekturizm» M.K barcha materiallar ekspertizasini o‘tkazadi (aktni, ekspert xulosalarini, anketa natijalarini va h.k. ni) hamda imzolangandan so‘ng, 10 kun muddat ichida qaror qabul qiladi:
   

a) maxsus resstrda qayd qilingan sertifikatni berish to‘g‘risida;
b) hujjatni berishni rad etish to‘g‘risida.
Agar buyurtmachi «O‘zbekturizm» M.K qaroridan norozi bo‘lsa, u O‘zdavstandart qoshidagi maxsus komissiyaga appelyatsiya (qayta ko‘rish) uchun da’vo qo‘zg‘atish huquqiga egadir.