«саботул ожизийн» – мотурудия таълимотининг назмий талқини абдулқодир Абдур Раҳим

Ойнинг бошида Сурхондарёда бўлиб, кўп азиз жойларни, шу жумладан, Олтинсой туманида тоғлар қуршовидаги Вахшиворда жойлашган улуғ тасаввуф алломаси ва беназир шоир Сўқи Оллоёр (Оллаҳёр) хоки туроби кўмилган мозорда бўлиб, пири комил ҳақига дуои фотиҳалар ўқидик. Бу зиёратдан кўнгилларимиз равшан тортиб, бу равшанлик ҳалигача қалбимизни тарк этгани йўқ. Ана шу равшанлик билан сизга улуғ бобомизнинг асарларига бағишланган биринчи саҳифани тайёрладик.

«САБОТУЛ ОЖИЗИЙН» – МОТУРУДИЯ ТАЪЛИМОТИНИНГ
НАЗМИЙ ТАЛҚИНИ
Абдулқодир Абдур Раҳим

«Саботул ожизийн» асари Сўфи Аллоҳёр қаламига мансуб бўлиб, аҳли сунна вал жамоа эътиқодини назмий услубда баён этган мўътабар асар ҳисобланади. «Сўфи Аллоҳёр» номи билан ҳам машҳур бўлган ушбу асар 20 аср бошларигача Ўрта Осиё мадрасаларида ўқитиб келинган.
Илм даргоҳларида талабаларнинг саводлари маълум даражада чиқарилгандан сўнг «Саботул ожизийн» асари ёдлатилган. Чунки бу асарда ақоид масалалари билан бирга ахлоқий фазилатлар ҳам содда ва равон услубда баён қилинган. Шунинг учун ҳам улуғ устозлардан бири бу асарни: «Саботул ожизийн» мағзи Қуръондир», дея таърифлаган.
«Саботул ожизийн» асари 19-аср охири ва 20-аср бошларида Қозон, Боку, Тошкент ва Бухоро шаҳарларида қайта-қайта нашр этилган. Бу эса асарга талаб жуда катта бўлганига далолат қилади.
«Саботул ожизийн» асари аҳли илмларни доимо ўзига жалб қилиб келган. Шу сабабли унга кўплаб шарҳлар ёзилган ва ёзилмоқда. Жумладан «Рисолаи Азиза», «Иршадул ъаизийн» ва «ҳидаятут толибийн» сингари асарлар «Саботул ожизийн»нинг энг машҳур шарҳлари ҳисобланади.
Асар муаллифи ҳақида
«Саботул ожизийн» асари муаллифи Сўфи Аллоҳёр ўзбек миллатига мансуб бўлган машҳур фақиҳ ва аҳли тасаввуф адибдир. Сўфи Аллоҳёрнинг туғилган йили аниқ маълум эмас. Энг машҳур қарашга кўра милодий 1630-1650 йиллар оралиғида Самарқанддаги Каттақўрғон беклигига қарашли Минглар қишлоғида таваллуд топган.
Сўфи Аллоҳёр форс тилида ҳам, туркий тилда ҳам маҳорат билан ижод этган кўплаб илмлар бўйича етук олим ҳисобланади. Илм даражасининг жуда юқори бўлгани ёзган асарларидан билиниб туради. Сўфи Аллоҳёрнинг турли илмларга оид кўплаб асарлари бўлган.