Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

3-BOB
ENERGIYA ALMASHINUVI
3.1. Energiya almashinuvining oTganish tarixi
Biokimyoning eng dolzarb masalalaridan biri - 
energiya
almashinuvidir.
Bu masalani chuqurroq o ‘rganib chiqilsa, oziq-ovqat 
iste’molini kamaytirish, metabolizmni optimallashtirish mumkin 
bo‘ladi. Bu dunyodagi o ‘limning asosiy sabablaridan biri bo‘lgan 
semizlik, infarkt va insult kabi muammolarning oldini olishga 
yordam beradi.
Oziq-ovqat tarkibida iste’mol qilinadigan oqsillar, yog‘lar 
va uglevodlar asosan uglerod, vodorod, kislorod va azot kabi 
elementlarni o ‘z ichiga oladi. Barcha tirik organizmlar biologik 
jarayonlarda ishlatiladigan energiyani ajratish va o ‘zgartirish 
qobiliyatiga ega. Bu qobiliyat tirik organizmlarda ko‘p ming yillar 
mobaynida rivojlanib borgan. Oziq moddalaming energiyasini 
hayotiy energiyaga aylantirgan kimyoviy jarayonlar asrlar davomida 
olimlarni qiziqtirib kelgan. Misol uchun, Fransiyalik kimyogar 
Lavuaze energiya almashinuvi jarayonlarini o ‘rganishda, nafas olish 
hayotiy jarayon ekanligi haqidagi xulosaga keldi. U “nafas olish - bu 
kerosin lampasi yoki shamda yuz beradigan jarayon, ya’ni uglerod 
va vodorodning sekin yonishiga o ‘xshash narsa”, degan xulosaga 
kelgan.
Energiya metabolizmini o ‘rganish jarayonida ushbu jarayonlarni 
tushuntiruvchi ko‘plab nazariyalar ko‘rib chiqildi. Birinchisi Baxning 
(1897) peroksidlanish nazariyasi. Ushbu nazariyaga ko‘ra, kislorod 
molekulasidagi qo‘sh bog‘ uziladi va u A moddasi (akseptor) bilan 
reaksiyaga kirishib, AO, peroksid birikmasi hosil b o ia d i: