Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari fanidan

Plashka yordamida Rezba kesish

Plashkalarning barcha turlarining asosiy kamchiligi kesib bo‘lingandan keyin plashkani orqaga yana burab olishdir, bu vaqt sarfini oshiradi va unumdorlikni pasaytiradi. Avtomatlarda, revolverli va bolt kesuvchi dastgohlarda Rezba kesish uchun o‘zi ochiluvchi Rezba kesuvchi kallaklar qo‘llanyaladi, ularning plashkalarda Rezba kesishga nisbatan unumdorligi 3-4 barobar yuqori, chunki avtomatik ravishda o‘zi ochilganligi uchun
ularni orqaga burab olishga xojat yo‘q.

5. Rezbalarni frezalash

Ishlab chiqarishda tashqi va ichki rezbalarni frezalash keng qo‘llaniladi, ular ikki usulda amalga oshiriladi:

1. 
   Diskli frezalar yordamida.
   
2. 
   Frezalar guruhi yordamida.
   

Birinchi usul — diskli freza yordamida frezalash katta qadamli va yirik profilli rezbalarni kesishda qo‘llaniladi. Freza profili Rezba profiliga to‘g‘ri keladi, frszaning o‘qi detalg o‘qiga nisbatan rezxba qiyalik burchagiga tsig qiyalikda joylashadi (10.3-rasm, a). Dastgohning konstruksiyasiga ko‘ra simmetrik (10.3-rasm, b) va nosimmetrik (10.3-rasm, v) diskli frezalar qo‘llaniladi. Rezba kesishda freza aylanadi va detalning o‘qi bo‘yicha ilgarilanma harakatga ega bo‘ladi, shu bilan birga detalning bir aylanishiga surish Rezbaning qadamiga aniq to‘g‘ri kelishi kerak. Detalning aylanishi surishga bog‘liq ravishda sekin operatsiyaga oshadi.

10.3-rasm. Diskli frezalar yordamida rezbalarni frezalash

sxemalari;

a — kesiladigan detalning va frezaning o‘qlarini siljitish orqali Rezba kesish; b - simmetrik profilli freza yordamida Rezba kesish; v — simmetrik bo‘lmagan profilli freza yordamida Rezba kesish
Rezba frezalash dastgohlarida diskli frezalar yordamida Rezba kesishda asosiy vaqt quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
t_ac = t₁ + t₂ + t₃

bu yerda: t₁, — birinchi o‘tishdagi kesish vaqti; t₂
— uchinchi o‘tishdagi kesish vaqti.
— ikkin-chi o‘tishdagi kesish vaqti; t₃

Har bir o‘tish uchun kesish vaqti alohida aniqlanadi, chunki har bir o‘tish uchun kesish chuqurligi, minutiga su rish va kesish har xil bo‘ladi.
Har bir o‘tish uchun kesish vaqti quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

_{t =} (l_a + l_кес + l_чик )
^a n  S
d
cosS_M
 i  g[ мин]

bu yerda l_a

• 
  rezba uzunligi, mm;
  

^lкес

• 
  disk.li frezaning kesib olish uzunligi mm;
  

^lчик
diskli frezaning kesib chiqish uzunligi, mm ( rezbadan o‘tib ketsa, Rezba qadamining

^lчик